Prostat; her erkekte doğuştan itibaren bulunan bir organdır. Mesane altında bulunan ve idrar yolunu çepeçevre saran bir salgı bezidir. Görevi, meni sıvısını oluşturmaktır. Ergenlikle beraber gelişir ve çalışmaya başlar. Boşalma esnasında idrar yoluna verilen prostat sıvısı, testislerden gelen sperm hücreleri ile karışarak meni halinde dışarı atılır. Prostat, üreme işlevinde görev alan önemli bir organdır.

Prostatın diğer organlarda da olduğu gibi birçok hastalığı vardır. En sık görülen hastalıkları genç erkeklerde prostat iltihabı (prostatit), 40 yaşın üzerindeki erkeklerde ise iyi huylu prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi = BPH) ve prostat kanseridir.

***

İyi huylu prostat büyümesi tanısı konan bir hasta şunlara dikkat etmelidir:

SOĞUKTAN KORUNUN: Prostatın iyi huylu büyümesi saptanan bir hasta soğuktan çok iyi korunmalıdır.

BELDEN AŞAĞISINA DİKKAT: Vücudunun özellikle belden aşağı olan kısmı daima sıcak tutulmalıdır.

SOĞUK YERE BASMAYIN: Soğuk zemine basmamalı, soğuk yere oturmamalıdır.

KLİMADA DURMAYIN: Klima altında, soğuk esintili yerde kalmamalı.

ISLAK MAYOYLA KALMAYIN: Denize veya havuza girdikten sonra ıslak mayo ile oturmamalıdır.

KAPLICA VE HAMAM İYİ GELİR: Sıcak olan her şeyin faydası vardır. Sıcak oturma banyoları, hamam, sauna ve kaplıca çok iyi etki yapar.

BAHARATLI YEMEYİN: İyi huylu prostat büyümesi olan bir hasta alkol ve baharatlı yiyecekleri fazla tüketmemelidir.

YAĞ VE ETİ ABARTMAYIN: Çok fazla hayvansal yağ ve et yememeli, sağlıklı beslenmeye dikkat etmelidir.

NAR VE DOMATES YİYİN: Faydalı olan yiyecekler; domates, nar, brokoli, kabak çekirdeği ve diğer kuru yemişler, taze meyve ve sebzelerdir.

İDRARINIZI TUTMAYIN: Ayrıca, idrarı fazla bekletmemeli, mesanesini sık olarak boşaltmalıdır.

FAZLA OTURMAYIN: Çok uzun süre aynı yerde devamlı oturması, prostatın şişmesine ve şikayetlerinin artmasına neden olur.

YOLCULUKTA SIK MOLA VERİN: Uzun araba yolculuklarında sıklıkla durup yürümeli ve mesaneyi boşaltmalıdır.

6 AYDA BİR KONTROLE GİDİN: Doktorunun önerdiği ilaçları kullanmalı, senede iki defa ürolojik muayene yaptırmalıdır.

***

40 yaşından sonra idrarınızı sıkı takibe alın!

İyi huylu prostat büyümesinin belirtilerine karşı uyanık olun:

• Hastada gittikçe artan idrar yapma şikayetleri ortaya çıkar.
• İdrar basıncı azalır, yavaş ve ince idrar yapma, çatallanma görülür.
• İdrarın başlaması gecikir, süresi uzar.
• Durup tekrar başlama gibi kademeli idrar yapma olabilir.
• İşeme sonrası tam boşaltamama hissi olur, bu da sık işeme ihtiyacını ortaya çıkarır.
• Gece uykudan uyanıp idrara kalkma görülür, sıklığı zamanla artar.
• Özellikle kış mevsiminde veya soğuğa maruz kalma, üşütme durumunda bu şikayetler çoğalır. Sık olarak idrar yollarında iltihaplanma, işeme esnasında yanma hissi, bazen kanama görülür.

Şikayetiniz olmasa da her yıl kontrole...

• 40 yaşın üzerindeki erkeklerde vücudun hormonal dengesinin değişmesi sonucu prostat bezi içinde adenom denilen iyi huylu bir ur oluşur ve gittikçe büyür. Büyüme hızı oldukça yavaş olup, her erkekte farklıdır. Salgı yapan prostat dokusu azalır ve prostat hacmi artar. Bunun sonucu olarak; hem meni miktarı azalır, hem de prostatın içinden geçip dışarı açılan uretra, büyüyen prostatın yaptığı baskı ile daralır ve idrar yapmada zorluk ortaya çıkar. Mesane de yukarı kaldırıldığı için tam boşaltılamaz, idrar yapma sonrası içinde idrar kalır.
• İyi huylu prostat büyümesi; 40 yaşın üzerinde gittikçe artan oranlarda görülür. 80 yaşın üzerindeki erkeklerde görülme sıklığı yüzde 80’i bulur. Bu arada, prostat kanseri görülme sıklığı da gittikçe artar.  Bu nedenle, 40 yaşından itibaren her erkeğin senede bir defa, şikayeti olmasa bile, ürolojik muayene yaptırması gerekir.

Büyüme varsa yaş geçmeden ameliyat

• Hastalığın tanısında; makattan parmak ile yapılan rektal muayene ile bağırsağın son kısmının hemen önünde bulunan prostat bezinin büyüklüğü, kıvamı, iyi veya kötü huylu olup olmadığı anlaşılır. Ayrıca idrar ve kan tahlilleri de yapılmalıdır. Kanda PSA (Prostat Spesifik Antijeni) bakılarak kanser olup olmadığı araştırılır. Ultrasonografi ile prostat hacmi tam olarak ölçülür. Böylece büyüme derecesi anlaşılır. Ayrıca, mesanenin tam olarak boşalıp boşalmadığı, böbrekler ve idrar yollarında değişiklik olup olmadığı da saptanır.
• İyi huylu prostat büyümesinin tedavisi, ameliyat veya ilaç tedavisi şeklindedir. Kesin tedavisi ameliyattır. Bu da kapalı veya açık ameliyat şeklinde olabilir. Prostat büyümesi olan hasta, mutlaka altı ayda bir gerekli tetkikler yapılarak takip edilir. Prostat bu süre içinde büyümeye devam edeceği için, ilaç tedavisine rağmen hastanın şikayetleri artacaktır. Bu arada idrarın tam olarak boşaltılamaması sonucu mesane ve böbreklerde bazı olumsuz etkiler ortaya çıkar. Bu durumda, ameliyat kaçınılmaz olacaktır. Hastanın yaşının ilerlemesi sonucu ameliyatı engelleyebilecek bazı durumların ortaya çıkmasından önce ameliyat yapılmalıdır.