Gözün saydam tabakası olan kornea, 6 kat epitelyum hücreden oluşan ve devamlı yenilenen hücrelerden oluşur. Dolayısıyla kornea hücreleri, görme işlevinin devamlılığını sağlar. Bu nedenle korneanın saydamlığını koruması ve görmenin devam etmesi için gözdeki kök hücreler hayati öneme sahiptir.
Günümüzde görme işlevi hasarlı veya görmesi az olan gözlerin, kök hücre nakli ile yeniden görme işlevi kazanması mümkün. Göz doktoru Levent Akçay, sağlam gözden alınan kök hücrelerin az gören göze nakli ile gözün iyileştirilebildiğini belirtiyor.
Dr. Levent Akçay konuyla ilgili şunları söylüyor: “Saydam tabakayı oluşturan kök hücreler, 7-10 günlük bir yaşam sürecine sahiptir. Kısacası gözün en önemli görme kısmı olan kornea tabakası, 7-10 gün içinde tamamen yenilenebilir. Eğer bu yenilenme olmazsa tekrarlayan epitel dökülmeleri, şiddetli batma ve ağrı, ışıkta şiddetli rahatsızlık hissi gelişmeye başlar. Yenilenmeme devam ederse bir süre sonra yapısı bozulur ve görme yeteneği kaybolur.”
Şiddetli enfeksiyonlar veya kök hücre yetmezliği, gözdeki kök hücre hastalığına sebep olurken; diğer bir neden de kimyasal, özellikle alkali yanıklar. Kök hücre hastalığına bağlı gözdeki kök hücreleri tedavi edilmediği takdirde ise, görme giderek kötüleşiyor. Kornea nakli (keratoplasti) yapılsa bile kök hücre nakli gerçekleştirilmediğinden iyi bir sonuca ulaşılamıyor. Bu nedenle limbal kök hücre hastalığı veya kök hücrelerini kaybetmiş olan gözlerde kornea nakli başarısız oluyor.
Kök hücre naklinde tedavi süreci
Akçay, nakilde tedavi sürecine ilişkin ise şu bilgilendirmede bulunuyor: "Pterjıum dediğimiz gözde et çıkması da kısmi bir limbal kök hücre hastalığı olarak bilinir. Tedavi esnasında, kök hücrelerin eksik olduğu bölgedeki pterjıum alınır ve yerine aynı ya da diğer gözden konjonktiva nakli yapılarak hastalık giderilir.
Daha geniş kök hücre hastalığı ya da kök hücre yetmezliği olan olgularda ise örneğin kimyasal yanıklar, iris yokluğu, ısı yanıkları gibi kök hücre nakli yapmak şart hale gelir.
Limbal kök hücre nakli, kaynağı ne olursa olsun, gerçekleştirilmesi büyük dikkat ve özel uzmanlık gerektiren önemli bir cerrahidir. Kök hücre nakli ameliyatlarında, hastanın diğer gözü sağlam ise sağlam gözden kök hücre alınarak; hasta göze cerrahi ile nakli yapılır. Eğer diğer gözü de hasta ise ya da daha fazla miktarda kök hücre ihtiyacı varsa anne-baba-kardeş gibi birinci derece akrabalarından kök hücre alınarak hasta göze ekilir."