Çocuğun ağlamasının karın ağrısından mı, yoksa ilgi beklentisinden mi kaynaklandığının anlaşılması her zaman kolay olmuyor. Ancak ciddi ağrıların atlanmaması için vakit kaybetmeden hekime başvurmak önem taşıyor.
“Karnı ağrıyan çocuğu gözlemleyin. Ağrıya eşlik eden bulgular olup olmadığına bakın. Çocuğunuzda apandisit ve bağırsak tıkanıklığı gibi hastalıkların bulunması olasılığına karşı, ağrı kesici ve sıcak uygulama gibi yöntemleri uygulamayın. Eğer ağrı devam ederse, ishal ve kusma gibi bulgular saptanmazsa doktora başvurun. Ağrının hafif ve gazdan olduğunu düşünüyorsanız, ılık kompresin yanı sıra çocuğun karnına sağdan sola masaj yapmanız faydalı olacaktır.”
Bu öneriler, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben'e ait. Karın ağrısının bazen çok ciddi hastalıkların belirtisi olabileceği uyarısında bulunan Matben, anne ve babaların karın ağrısı konusunda sık sordukları soruları yanıtladı, şu bilgileri verdi:
Çocuk henüz konuşamıyorken ağrısını nasıl ifade eder?
Çocuklar konuşamadıkları dönemde ağrılarını ifade etmek için belli başlı davranışlarda bulunuyor. Bunların arasında bacaklarını karına çekip ağlama, idrar yaparken ağlamak geliyor. Bunun dışında çocuğun karnında şişlik, kusma, gaz- dışkı çıkışı yoksa, ama sarılığı varsa, ağrı ara ara geliyorsa karın ağrısından şüphelenilir.
Ne zaman doktora başvurulmalıdır?
Ağrı 12-24 saate geçmiyorsa veya sık tekrarlıyorsa, göbek çevresi dışında başka bir bölgede (özellikle sağ alt karında) ise apandisit göz ardı edilmemelidir. Çocuğun genel durumu kötüyse, uzamış kusma varsa, bu kusma sarı yeşil safralı veya kanlıysa, kanlı ishal varsa, idrar yaparken ağrı varsa, sık idrara çıkma varsa, üç aydır haftada en az bir kez, gece uykudan uyandıracak kadar ağrı varsa doktora başvurulması gerekir.
Ağrıya karşı sıcak kompres yapmak etkili midir?
Anne-babaların karnının ağrıdığını söyleyen çocuklarına ilk uyguladıkları ağrı giderme yöntemi “sıcak kompres” oluyor. Ancak bu her zaman doğru bir uygulama değildir. Sadece bebeklik çağı gaz sancısı veya gaz ağrılarında rahatlatıcı olabilir. Ancak diğer durumlarda olası ciddi bir durumu maskeleyebildiği için sıcak kompres önerilmemektedir.
Karın ağrısıyla beraber ateş de varsa endişe edilmeli midir?
Çocuklarda ateşle beraber görülen karın ağrılarına daha çok enfeksiyon (gastroenterit, idrar yolu enfeksiyonu, apandisit vb) neden olabiliyor. Bu durumlarda gecikmeden doktora başvurulması doğru olur.
Karın ağrısı nasıl tedavi edilmelidir?
Çocuklarda karın ağrısının nedeninin saptanmasından sonra uygulanabilecek tıbbi tedavi yöntemlerini şöyle özetleyebiliriz:
• İshal, üriner enfeksiyon, ülser veya gastritte tanı konulduktan sonra tedavi edilir.
• Akut apandisit ve barsak tıkanıklığının tedavisi cerrahidir.
• Kabızlık beslenme, ilaçlar ve tuvalet davranışı düzenlemesi ile yola konulur.
• Hepatit, safra kesesi problemlerinde istirahat ve uygun tıbbi destek tedavisi verilir.
Anne ve babalar çocuğun karnı ağrıdığında nasıl davranmalıdır?
• Kendisini iyi hissettiği ve rahat ettiği bir pozisyonda yatırıp dinlendirmeye çalışın.
• Yemek yedirmeye çalışmayın azar azar sıvı vermeye çalışın.
• Doktora danışmadan ilaç vermeyin.
• Karın ağrısı ile beraber olan bulguları not edin.
• Fonksiyonel karın ağrılarında çocuğun rol yapmadığını gerçekten bunu hissettiğini bilin ve onu suçlamayın.
KARIN AĞRISI KABIZLIKTAN DA OLUR, APANDİSİTTEN DE
Karın ağrısının birçok nedeni bulunduğunu belirten Dr. Demet Matben, bu hastalıkları şöyle sıralıyor:
Akut Gastroenterit: En sık görülen ishal nedenlerinden biridir. Virüs veya bakterilerin neden olduğu mide barsak enfeksiyonudur. Beraberinde kusma, ishal, ateş görülür.
Parazit Efestasyonu: Çocukluk çağında sıktır. Kıl kurdu ve Giardia en sık görülen parazitlerdir.
Apandisit: Ön ve göbek çevresinde başlayan ağrı, saatler içinde karın sağ alt tarafına yerleşir, hastanın iştahı kesilir, kusma başlar, yürüyemez, iki büklüm yatar.
Gıda zehirlenmesi: Tavuk, mayonez, sütlü tatlılar ve krema içeren tatlılar ile olabilir. Karın ağrısına şiddetli kusma ve ishal eşlik edebilir. Besini aldıktan 2 saat ile 2 gün arasında bulgular ortaya çıkar.
Gaz sancısı: Karında yer değiştiren, keskin ağrıdır, beraberinde kusma ve ishal yoktur. Bebeklerde 3 hafta ile 3 ay arası huzursuzluk ve ağlama ile seyreden infantil kolit bu dönemde en sık karın ağrısı nedenidir.
Barsak tıkanıklığı: Acil karın ağrısı durumudur. Şiddetli ağrı, sarı yeşil safralı kusma, karında şişkinlik, gaz ve dışkı çıkaramama ile beraberdir.
İdrar yolu enfeksiyonu: Karın alt bölümünde ağrı, ateş, sık veya ağrılı idrara çıkma ile beraber olabilir.
Ülser: Mide bölgesinde yanma, ağrı vardır. Yemek öncesi, sabah ve gece karın ağrısı daha fazladır.
Gastroözefagial reflü: Üst karın bölgesi ağrır, kusma eşlik edebilir.
Hepatit: Genelde virüsler neden olur. Halsizlik, bulantı, kusma, karın ağrısı, sarılık eşlik edebilir.
Jinekolojik nedenler: Genç kızlarda adet sancısı veya yumurtlama ağrısı.
Kronik karın ağrısı: Crohn Hastalığı, Ülseratif Kolit, Ailevi Akdeniz Ateşi gibi hastalıklar uzun süren karın ağrıları yapabilir.
Fonksiyonel karın ağrısı: Beraberinde ishal, kusma, kabızlık, kilo kaybı yoktur. Göbek çevresinde hafif ağrı tarifler, tam nedeni yoktur. Endişeli olduğu veya ilgi görmek istediği durumlarda ortaya çıkar.