Bütün anne babaların bildiği gibi, bir kitap okumak ya da televizyonda yayınlanan bir diziyi hiç kaçırmadan izlemek bir çocuğun davranışını değiştirmek için yeterli değildir.

Çocuklarının sorunlarına başarıyla çözüm getiren anne babaların ortak özellikleri arasında şunlar yer alır:

• Çocuklarına kesin bir bağlılık duymaları.

• Çocuk yetiştirme tarzlarını etkileyen kişisel sorunlarını kabul edecek cesareti göstermeleri.

• Çocuk yetiştirme konusunda birlik gösteren bir yaklaşım benimseme kararlılığı göstermeleri.

• Programa bağlı kalma iradesi göstermeleri.

• Kendilerine inanmaları.

• Kullandıkları yöntemlere, dayandıkları bilgilere inanmaları.

  “Okulda yaramazlık yapmayan ama evde yaramazlık yapan bir çocuğun daha net kurallara ihtiyacı vardır.”

Davranışları şekillendirme:

Anne babalar, “doğru” ile “yanlış” arasındaki farkı anlayabilmeleri için çocuklarının davranışlarını şekillendirmekle yükümlüdür. Çocuklarını, birer yetişkin olduklarında hayata tutunabilmeleri için gerekli sosyal becerileri ve akıl yürütme gücünü geliştirmeye, öz disiplin ve motivasyona sahip olmaya teşvik etmeleri gerekir.

Davranışların şekillendirilmesi mutlaka çocuğunuzu sürekli uslu ya da “iyi” olmaya teşvik etmek anlamına gelmez. Daha çok onu kendisini ifade etmeye ve farklı koşullarda hangi davranışın yerinde olacağını anlamaya yönlendirmeniz anlamına gelir. Davranışların şekillendirilmesi çocuğunuzun öğrenmesini sağlar, ona ihtiyaç duyduğu araçları ve becerileri kazandırır.

Çocuğunuz bir şeyi iyi yapıyorsa, ona o şeyi iyi yaptığını gösterip davranışını pekiştirin.

Pekiştirme çocukların özgüvenle ilerlemesini sağlar. Bir hata yapmışlarsa, yaptıkları şeyin bir hata olduğunu ve bir daha yapmasını istemediğinizi anlatın. Bu iki davranış arasındaki karşıtlık onun nasıl davranmasını istediğinizi anlamasını sağlayacaktır. Çocuğunuz bütün hayatı boyunca öğrenecektir, öğrenme bir süreçtir. Öğrenme süreci bir nehir gibi dolambaçlı bir yol izleyerek akar, düz bir çizgi izlemez.

Anne babalar “Gayet iyi gidiyordu, ama sonra geri adım atmaya başladı” der. Ama geri adım dedikleri şey geri adım değildir, çocuk yalnızca gelişme sürecinde başka bir aşamaya girmiştir. Çocuğunuzun her yeni deneyimi öğrenme sürecinde saptığı dolambaçlı bir yoldur. Davranışların şekillendirilmesi, çocuğunuzun özgüvenini kaybetmemesini, yolunda devam etmesini sağlayacak kadar sakin ve esnek olmanızı gerektirir. Davranışların çocuğun karakteri açısından değerlendirilmesi gerekir. İsyankar, küstah ya da saygısız olmanın da yerinde bir davranış olduğu durumlar olabilir, ayrıca bu tür davranışların eğlendirici olmak, insanı canlandırmak gibi olumlu bir etkisi de vardır.

Çocuklar birbirinden farklı hızlarda değişir ve gelişir. Bireyin farkında olun: Çocuğunuzu arkadaşlarınızın çocuklarıyla kıyaslamayın, birden fazla çocuğunuz varsa, çocuklarınızı birbirleriyle kıyaslama hevesine kapılmayın. Her birinin farklı becerileri, farklı ihtiyaçları ve farklı güçleri vardır.