Dünyada her 2 dakikada bir kadın rahim ağzı kanseri nedeniyle hayatını kaybediyor. Rahim ağzı kanseri ve buna yol açan Human Papilloma Virüs (HPV) hakkında en sık sorulan sorular ve cevapları Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Senai Aksoy sizin için cevapladı.
Rahim ağzı kanserine nasıl yakalanılır?
Rahim ağzı kanseri, human papilloma virüs (HPV) yani insan siğil virüsünün uzun süreli enfeksiyonu sonucu ortaya çıkar. Bu virüse genellikle ilk cinsel ilişkiyi takip eden birkaç yıl içerisinde yakalanılır. Kadınların çoğu HPVvirüsü temastan sonraki 12 – 24 ayda vücuttan tamamen atarlar. Ancak bazılarında virüs vücuttan atılmaz ve takip eden yıllarda rahim ağzı kanseri riski oluşturur.
Human Papilloma Virüs (HPV) nedir, nasıl bulaşır?
Human Papilloma Virüs (HPV) bulaşıcı, yaygın ve belirti göstermeyen bir virüstür. HPV'nin 100'den fazla tipi vardır. Bunların çoğu, örneğin ellerde ve ayaklarda görülen yaygın siğiller göreceli olarak zararsızdır. Yaklaşık 30 Human Papilloma Virüs (HPV) tipi genital bölgeyi etkiler. Bazı tipler rahim ağzı kanserine veya serviks (rahim ağzı) duvarında anormal hücrelere yol açabilir ve bunlar bazen kansere dönüşebilir. Diğer tipler genital siğillere ve servikste (rahim ağzında) iyi huylu (anormal fakat kansere yol açmayan) değişikliklere neden olur.
Human Papilloma Virüs (HPV) cinsel yoldan bulaşır; virüs taşıyan biriyle sadece bir kez genital temas ile bu virüsü alabilirsiniz. Prezervatifin kaplamadığı genital bölgelerden de bulaşabileceğinden prezervatif bu hastalığa karşı tam bir koruma sağlamaz.
HPV'ye yakalandığımı nasıl anlayabilirim?
Kadınların çoğu anormal Pap testleri sonucunda HPV'ye yakalandıklarını öğrenir. Pap Smear testi jinekolojik muayenenin bir parçasıdır ve serviks (rahim ağzı) duvarındaki anormal hücrelerin kanser öncülleri veya rahim ağzı kanserine dönüşmeden saptanmasına yardımcı olur. Jinekoljik muayene ve Pap smear testi 25 yaşından sonra her yıl düzenli olarak yapılmalıdır.
Rahim ağzı kanserinin yaygınlığı ne kadardır?
Tüm dünyada rahim ağzı kanseri, kadınlarda görülen ikinci en yaygın kanserdir (meme kanserinden sonra). Dünya Sağlık Örgütü güncel olarak tüm dünyada 2 milyondan fazla kadında rahim ağzı kanseri olduğunu ve her gün 650'den fazla kadının rahim ağzı kanseri nedeniyle hayatını kaybettiğini tahmin etmektedir. Her yıl 490,000 yeni rahim ağzı kanseri olgusuna tanı koyulur. Rahim ağzı kanseri tanısı koyulan tüm kadınların yaklaşık %50'si 35-55 yaşları arasındadır.
Human Papilloma Virüs (HPV)nelere neden olur?
HPV genital bölgede oluşan siğillere, kanser öncesi oluşumlara, vulva kanserine, vajina kanserine, baş-boyun kanserlerine ve anüs kanserlerine neden olur. Bazen de anne karnından çocuğa geçerek, çocukta solunum yolunda çıkan siğillere neden olur.
HPV'den nasıl korunmalıyım?
Rahim ağzı kanseri aşısı olarak bilinen HPV aşıları, HPV ile ilgili hastalıkların önemli bir bölümüne karşı daha bu hastalıklar oluşmadan büyük oranda koruma sağlar. Her aşıda olduğu gibi, bu aşı da hastalığa yakalanmadan önce yapılması gereken, koruyucu bir aşıdır. Dünyanın pek çok ülkesinde olduğu gibi Türkiye'de de iki çeşit HPV aşısı mevcuttur. Her iki aşı da HPV Tip 16 ve Tip 18'e bağlı rahim ağzı kanseri ve ilgili oluşumları önlemede yüksek etkinlik göstermiştir.
Human Papilloma Virüs (HPV) aşısıyla ilgili neler bilmemiz gerekir?
-İdeal olanı aşının ilk cinsel ilişki öncesi yapılmasıdır. İlk cinsel ilişki yaşı sosyo-ekonomik ve kültürel şartlara bağlı olarak değişebileceğinden aşı için en iyi yaş aralığı 14 yaş civarı olarak tespit edilmiştir. Ancak cinsel ilişki sonrasında aşının yapılmasında herhangi mahsur yoktur ve koruyuculuğu vardır. Son araştırmalar aşının 55 yaşa kadar koruyuculuğu olduğunu göstermektedir.Daha önce virüs enfeksiyonu tespit edilmiş olan kadınlarda da virüs yeterli bağışıklık bırakmadığından aşı yapılması tavsiye edilir.
-HPV aşıları güvenlidir, canlı virüs içermezler, bu nedenle hastalığa neden olması mümkün değildir.
-HPV aşıları Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere Türkiye ve dünyada önde gelen birçok kurum tarafından önerilmektedir.
-Amerika, Avustralya ve Avrupa'daki birçok ülkede zorunlu aşı programına dahil edilen aşı, ülkemiz de dahil 110'dan fazla ülkede onay alarak uygulanmaktadır.
-Aşılar 3 doz olarak, 6 aylık süre içinde koldan uygulanmaktadır.