Eğer sizler çocuğunuzda Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu veya davranış sorunları olduğu konusunda şüphe içindeyseniz, ‘acaba yakında kendiliğinde geçer mi’ diyerek kendinizi oyalamayın. Yandaki maddelerden herhangi birisi sizin çocuğunuzda varsa hemen Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğuyla ilgili bir psikiyatrist veya psikoloğa başvuruda bulunun.

Ne zaman doktora götürmeliyim?
• Çocuğunuz akranlarıyla karşılaştırıldığında çok daha fazla oranda hareketlilik, dikkatsizlik ve dürtüsellik (isteklerini erteleyememe) belirtileri gösterdiğini gözlemliyorsanız,
• Diğer anne-babalar size çocuğunuzun kendi kendisini kontrol etmesinin çok eksik olduğunu, aşırı hareketli ve dikkatsiz olduğunu söylüyorlarsa,
• Siz diğer anne-babalara oranla çocuğunuzu kontrol etmek veya ona zarar gelmesini önlemek için çok daha fazla çaba gösteriyorsanız,
• Çocuğunuzun aşırı hareketli, saldırgan davranışları nedeniyle veya duygu ve isteklerini kontrol edememesinden dolayı diğer çocuklar sizin çocuğunuzla oynamaktan kaçınıyorsa,
• Kreşte veya okulda öğretmenler veya rehberlik birimi çocuğunuzun belirgin davranış sorunları bulunduğunu belirtiyorsa, 
• Siz anne-baba olarak çocuğunuzu kontrol etmede ve davranış sorunlarıyla başa çıkmada çok zorluk çektiğinizi, bazen kontrolünüzü kaybedip çocuğa fiziksel şiddet uygulamaya kalkıştığınızı veya hatta dövdüğünüzü, bu sorunlar nedeniyle kendi ruhsal durumunuzun neredeyse bozulmak üzere olduğunu düşünüyorsanız,
• Profesyonel yardım almak için uzman bir hekime başvuruda bulunmalısınız.

Hiperaktivite Belirtileri

Aşırı Hareketlilik ve Dürtüsellik Belirtileri:
 
Aşırı Hareketlilik
1- Çoğu zaman elleri, ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur.
2- Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar.
3- Çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durur ya da tırmanır (ergenlerde ya da erişkinlerde öznel huzursuzluk duyguları ile sınırlı olabilir).
4- Çoğu zaman, sakin bir biçimde, boş zamanları geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun oynama zorluğu vardır.
5- Çoğu zaman hareket halindedir ya da bir motor tarafından sürülüyormuş gibi davranır.
6- Çoğu zaman çok konuşur. 

 DÜRTÜSELLİK
1- Çoğu zaman sorulan soruları soru tamamlanmadan önce cevabını yapıştırır.
2- Çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır.
3- Çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer (örneğin başkalarının konuşmalarına ya da oyunlarına burnunu sokar).

Dikkat Eksikliği Belirtileri
1- Çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez ya da okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer etkinliklerinde dikkatsizce hatalar yapar.
2- Çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı etkinliklerde dikkati dağılır.
3- Doğrudan kendisine konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür.
4- Çoğu zaman yönergeleri izlemez ve okul ödevleri, ufak tefek işleri ya da işyerindeki görevlerini tamamlayamaz.
5- Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker.
6- Çoğu zaman sürekli mental çabayı gerektiren görevlerden kaçınır, bunları sevmez ya da bunlarda yer almaya karşı isteksizdir.
7- Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ya da etkinlikler için gerekli olan şeyleri kaybeder (örneğin oyuncaklar, okul ödevleri, kalemler, kitaplar ya da araç-gereçler).
8- Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır.
9- Günlük etkinliklerde çoğu zaman unutkandır.

Hiperaktivitenin Olumlu Yönleri de Var!

• Enerjik olma
• Yaratıcılık
• Sıcakkanlı, cana yakın olma
• Hoşgörülü olma (bazen gerekenden fazla, zarar verici oranda)
• Esneklik
• İyi bir espri yeteneğine sahip olma
• Risk alabilme (bazen gerekenden fazla, zarar verici oranda)
• İnsanlara kolaylıkla güvenebilme (bazen gerekenden fazla, zarar verici oranda)

TEDAVİSİ

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) beynin yapısı ve işleyişindeki bazı bozuklukların sonucunda meydana gelen bir hastalıktır. Bu nedenle DEHB tedavisinde en önemli yeri ilaç tedavisi tutmaktadır. ‘Psikiyatri İlacı’ ve ‘Çocuk’ kelimelerini birarada kullanmak hiç kimseye sevimli gelmez. Ama DEHB olan çocukların tedavi edilmediklerinde karşılaşabilecekleri sorunlar çok daha sevimsizdir.

Uzun yıllar süren çalışmalar DEHB olan çocukların akademik, psikiyatrik ve sosyal sorunlarla karşılaşabileceklerini göstermektedir. Buna karşın DEHB tedavisinde kullanılan ilaçların uzun süreli kullanımda son derece etkili ve güvenli oldukları kanıtlanmıştır.

DEHB olan çocukların beyinlerindeki işleyiş bozuklukları ilaç tedavisi ile düzelmektedir. DEHB konusunda bugüne kadar yapılmış olan en geniş çalışma Amerikan Sağlık Enstitütüsü tarafından Amerika’daki en önemli 6 merkezde gerçekleştirilmiştir.

MTA çalışması adı verilen ve on milyonlarca dolarlık bütçeyle gerçekleştirilen bu çalışmada DEHB tedavisinde kullanılan yöntemler karşılaştırılmıştır.

Bu çalışmanın sonucunda DEHB tedavisinde Ritalin’in en iyi yöntem olduğu gösterilmiştir. Anne-baba eğitiminin de yararlı olduğu ancak ilaç tedavisinden çok daha az etkili olduğu bulunmuştur.