Herkeste görülebilen mevsimsel grip, risk grubundakilerde ağır komplikasyonlara ve ölümlere yol açabiliyor. Uzmanlara göre, hastalıktan korunmanın en iyi yolu ise aşı.
Mevsimsel grip influenza virüslerinin neden olduğu bulaşıcı bir solunum sistemi enfeksiyonu. Uzmanlara göre, virüs kapan kişide ilk belirtiler görülmeden bile hastalık başkalarına bulaşabilir.
Mevsimsel gribin yeterince önemsenmediğini belirten İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, çok bulaşıcı olan hastalığı önlemenin en iyi yolunun aşı olduğunu söyledi.
Mevsimsel gribin sıklıkla soğuk algınlığı ve nezle ile karıştırıldığını belirten ve sanıldığının aksine hastalığın tehlikeli, hatta ölümcül olabildiğini hatırlatan Prof. Tuttuoğlu, mevsimsel grip hakkında merak edilen sorulara cevap verdi:
Yılda kaç kişi grip nedeniyle hayatını kaybediyor?
Her yıl influenza virüsünün dünyada 3 ile 5 milyon arasında ciddi olguya, 250 bin ile 500 bin arasında ölüme neden olduğu tahmin edilmektedir. Çocukların yüzde 20’si gripten her yıl zarar görmektedir. Ayrıca tüm dünyada işgücü kaybının en önemli nedenidir. İşgücü kaybının yüzde 10-12’ sinin gripten kaynaklandığı bildirilmektedir. İkincil enfeksiyonları tetikleyip altta yatan hastalıkları alevlendirerek ciddi vakaların oluşmasına sebep olduğu da unutulmamalıdır.
Kimlerde daha tehlikeli?
Grip, Influenza virüslerinin neden olduğu çok bulaşıcı bir solunum sistemi enfeksiyonu olduğu için herkes bu hastalığa yakalanabilir. 65 yaş üstü kişilerde ve küçük çocuklarda çok daha ciddi seyredip ölümlere yol açabilir. Risk gruplarını şöyle sıralamak mümkün:
- 65 yaşından büyük kişiler,
- Şeker hastaları (diyabet),
- Astım hastaları,
- Kronik akciğer hastaları (bronşit vb.),
- Kronik kalp ve damar sistemi hastaları (koroner arter hastaları),
- Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kronik kan hastalığı olanlar, kanser hastaları, immünsupresif kullananlar.),
- Huzurevi, bakımevi vb. ortamlarda yaşayanlar,
- Böbrek bozukluğu (renal disfonksiyonu) olanlar.
Grip nedeniyle gelişebilecek ciddi tablolar neler?
Zatürre gribin önemli bir komplikasyonudur. Grip mikrobunun kendisi zatürreye yol açabileceği gibi grip zemininde üzerine eklenen diğer mikroplarda zatürrenin gelişme riskini artırır. Özellikle risk gruplarında zatürre gelişme riski çok fazladır. Bu tür gruplarda ölüm riski yüzde 20’lere kadar çıkmaktadır. Bunun haricinde gribin belki de en önemli komplikasyonu altta yatan hastalığın alevlenmesidir. Grip nedeniyle kaybedilen hastaların büyük bir çoğunluğu altta yatan diyabet, astım, koah, kalp, böbrek, karaciğer gibi hastalıkların komplikasyonlarının ortaya çıkmasıyla yaşamını yitirmiştir. Bu durum sık görülmektedir.
Aşıyla grip ve ona bağlı hastalıklardan korunmak mümkün mü?
Aşılama, çok bulaşıcı olan mevsimsel gribi önlemenin en iyi yoludur. Grip virüsü sürekli antijenik yapısını değiştiren bir mikroptur. Dolayısıyla grip aşısı her yıl bir önceki sene en sık rastlanan grip mikrobu türlerinin antijenik yapısı göz önünde bulundurularak hazırlanır. Dolayısıyla mevsimsel grip aşısı ile bu risklerden korunmak mümkündür.
‘Grip zatürreye çevirince öldürür’ söylemi doğru mu?
Gribe yakalanmak zatürreye neden olan mikropların yerleşmesine olanak sağlayarak zatürre gelişmesine neden olabilir. Gribin üzerine zatürre gelişirse hastaneye yatış ve ölüm riski artar. Bu nedenle mevsimsel grip aşısı ile bu risklerden korunmak mümkündür.
Risk grubundakiler aşı yaptırıyor mu?
Ülkemizde risk gruplarında erişkin aşılanma oranları çok düşüktür. Şu an yüzde 5.9 – 14.9’dur ancak grip aşılanma oranının yüzde 75 olması hedeflenmektedir. Daha fazla kişiyi aşılayabilmek için kişinin çok az acı hissedeceği mikroenjeksiyon türü intradermal (deri içi) aşılar çok yararlıdır. Gerek teknik nedenlerle gerekse de aşını her yıl değişkenlik göstermesi nedeniyle oral tablet eklinde aşı yapmak mümkün değildir.
Deri-içi grip aşısının diğer aşıdan farkı ne?
Çevreden gelen potansiyel olarak tehlikeli tehditlere karşı ilk savunma hattı deridir. Mevcut deneyimler, intradermal yolun son derece etkili olduğunu göstermektedir. Mikro-injeksiyon sistemi ile tam olarak dermise doğru miktarda antijeni verir. Deri içi grip aşısı 1,5 mm uzunluğunda çok küçük iğnesi olan mikroenjeksiyon sistemdir. Daha az miktarda aşı enjeksiyonu ile deri içine uygulaması kolaydır. İğne korkusunun yenmesi açısından avantajlıdır. Kitlesel uygulamalar için de çok uygundur.
Grip aşısı ne zaman ve yılda kaç kez yaptırılmalı?
Ağustos ayı sonundan başlayarak sonbahar ve kış başlangıcı dönemi grip aşısının yapılması (mayıs ayına kadar aşı uygulanabilir) için ideal bir zamandır. Erişkinde yılda bir kez yapılması yeterlidir.
Grip ve zatürre aşıları kimlere ücretsiz yapılıyor?
65 yaş üstü kişiler altta yatan bir hastalık olmasa bile grip ve zatürre aşısını ücretsiz olarak yaptırabilirler. Altta yatan kronik akciğer hastalığı, diyabet, kalp rahatsızlıkları, böbrek ve karaciğer yetersizlikleri olan hastalar, bu hastalıklarına ait bir sağlık kurul raporu aldıkları takdirde grip ve zatürre aşısından ücretsiz olarak yararlanabilirler.
Kaynak: Sağlık ve Yaşam Dergisi