Medeni kanun evlat edinme kurumunu düzenlerken ağırlığı küçüklerin evlat edinilmesi konusuna vermiştir.

Genel şartlar

Kanun koyucu küçüklerin evlat edinilmesine genel şart olarak üç tür şart koymuştur:

1)Küçüğün bakılmış ve eğitilmiş olması: Bir küçüğün evlat edinilmesi, evlat edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması koşuluna bağlıdır.
2)Evlat edinmenin küçüğün yararına olması: Evlat edinmenin her halde küçüğün yararına bulunması ve evlat edinenin diğer çocuklarını hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelememesi gerekir.
3)Diğer çocukların yararlarının zedelenmemesi: Kanun koyucumuz bu düzenlemeyle alt soyu bulunan kişilere de bir veya birden çok küçüğü evlat edinebilme imkanını tanımaktadır. Evlat edinmenin diğer çocukları zedelemeyeceğini düşünmek büyük yanılgı olur; kanun koyucu bundan hareketle zedelenmeyi göz önünde bulundurarak “hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi gerekir” diyerek en azından zedelenmeyi en aza indirgemeye çalışmıştır.

Özel şartlar

Küçüklerin evlat edinilmesiyle ilgili olarak genel şartların yanında evlat edinmede başka bir takım şartlar daha aranmaktadır. 

BİRLİKTE EVLAT EDİNME

a)Eşlerin birlikte evlat edinme gerekliliği: Medeni Kanun bir küçüğü veya aranılan şartları taşıyan ergin ya da kısıtlı bir kişiyi birlikte evlat edinebilme hakkını sadece eşlere tanımakta, evli olmayanlara evlat edinme hakkını tanımamaktadır.
b)Eşlerin birlikte evlat edinme şartları:
1)Ya beş yıldan beri evli olma
2)Ya da otuz yaşını doldurmuş bulunma
c)Eşlerin birlikte evlat edinme gerekliliğinin istisnaları: İki istisna söz konusudur.

DİĞER EŞİN ÇOCUĞUNU EVLAT EDİNME

Eşiyle en az iki yıldan beri evli olması veya otuz yaşını doldurmuş bulunması şartıyla, diğerinin çocuğunu evlat edinebilir.

BİRLİKTE EVLAT EDİNMENİN MÜMKÜN OLAMAMASI

Otuz yaşını doldurmuş olan eş, diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya iki yılı aşkın süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da mahkeme kararıyla iki yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden birlikte evlat edinmenin mümkün olmadığını ispat etmesi halinde, bir küçüğü tek başına evlat edinebilecektir.

TEK BAŞINA EVLAT EDİNME

a)Otuz yaşını doldurmuş olma:
b)Eşin birlikte evlat edinmesinin imkansız olması: Otuz yaşını doldurmuş bulunan bir eş için bir küçüğü veya ergin kişiyi diğer eşiyle birlikte evlat edinmesi imkansız hale gelmiş ise, kanun koyucu istisna olara bu eşe tek başına evlat edinebilme hakkı tanımıştır.

EVLAT EDİNEN İLE EDİNİLEN ARASINDAKİ YAŞ FARKI

Evlat edinilenin, evlat edinenden en az on sekiz yaş küçük olması şarttır.

KÜÇÜĞÜN RIZASI

Ayırt etme gücüne sahip olan küçük, rızası alınmadıkça evlat edinilemez.

KÜÇÜĞÜN ANA VE BABASININ RIZASI

Bir küçüğün evlat edinilmesi ancak onun ana ve babasının rızasıyla mümkün olabilir.

a)Rızanın şekli: Küçüğün evlat edinilmesi için gerekli olan rıza, küçüğün veya ana babasının oturdukları yer mahkemesinde sözlü veya yazılı olarak açıklanır ve tutanağa geçirilir. Ana ve babanın her ikisinin de rızası gereklidir. Ana baba ayrı yaşamakta olsalar, hatta boşanmış bulunsalar dahi her ikisinin rızası olmadıkça küçük evlat edinilemez.

b)Rızanın zamanı: Rıza, küçüğün doğumunun üzerinden altı hafta geçmeden önce verilemez. Ana ve babanın verdikleri rızadan birden fazla caymaları ve rızalarını birden fazla geri almaları söz konusu olmayacaktır.

c)Rızanın aranması: Bu şarta istisna getirilmiş bulunmaktadır.
 

RIZA ARAMAMANIN ŞARTLARI

1. Ana ve babadan birinin kim olduğu veya uzun süreden beri nerede oturduğu bilinmiyorsa veya ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunuyorsa,
2. Ana ve babadan biri küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yeterince yerine getirmiyorsa.

VESAYET DAİRELERİNİN İZNİ
Evlat edinilecek küçük vesayet altında bulunuyorsa, ancak vesayet dairelerinin, yani vesayet makamı ile denetim makamının izniyle evlat edinebilir.
Küçük ayırt etme gücüne sahip bir küçük olsa bile, vesayet dairelerinin iznine ihtiyaç vardır.

Av. Sinem SAÇKAN