Gebelik bilindiği gibi yaklaşık 9 ay kadar süren fizyolojik süreçtir. Doğal şartlarda normal yumurtlaması olan bir kadın ve bunu dölleyebilecek kapasitede spermi olan bir erkeğin yumurtlama zamanında cinsel birleşmesi sonucunda gebelik meydana gelir.

Yumurtanın döllenmesi ile oluşan gebelik mahsulü, döllenmeden yaklaşık 1 hafta içinde rahim içine (dölyatağına) yerleşir ve bundan sonra gebelikte büyüme ve gelişme süreci başlar.

Gebelik yaşını hesaplarken öncelikle gebe kalan kadının son gördüğü adetin ilk günü dikkate alınır ve buna göre gebelik süresinin 40 hafta olduğu kabul edilir. Örneğin adet görmesi gereken kadının günü 7 gün geçmişse ve gebelik testi pozitif ise gebelik yaşının yaklaşık olarak 5 hafta olduğu kabul edilir.

Düzenli adet görmeyen kadınlarda her zaman son adet tarihi, gebelik yaşıyla uymadığı durumlarda ise gebelik yaşı ilk 3 ayda yapılan ultrasonografik tetkikle tayin edilir. Tahmini doğum tarihi (yani 40 hafta bitimi) son adet tarihinin ilk günü ile 1 hafta toplanarak çıkan tarih 3 ay geriye sayılarak pratikte kolayca hesaplanabilir.

Doğumun 37 gebelik haftasından önce gerçekleşmesine “Erken Doğum”, 37 gebelik haftasından sonra gerçekleşmesine ise “Zamanında (miadında) Doğum” denir.

Normal bir gebelik takibinde uygulanan genel takip yöntemi ve testler aşağıda özetlenebilir:

• İlk başvurunuzda hikaye ve son adet tarihine göre gebelik yaşı tayin edilir. Ayrıca ultrasonografik olarak gebeliğin yaşına uygun olup olmadığı ve canlı bir gebelik tespit edilir.
• İlk 3 ayda takip yaklaşık olarak 3 hafta arayla yapılır ve gebeliğinizin normal olup olmadığı kontrol edilir. Bu arada gelişen bebeğin yapısal anormalllikleri olup olmadığı incelenir. İlk 3 aydakangrubu tayini ve bazıkanile idrar testleri yapılır. Burada amaçkanuyuşmazlığını araştırmak. Ayrıca kansızlık tespit edilirse bunun tetkik ve tedavisinin yapılmasıdır. Toksoplazma gibi enfeksiyonlar açısından da tetkik yapılabilir.
• 11 ile 13 haftalar arasında bebeğin ultrasonografi tetkiki yanında ense kalınlığı ölçülerek ilk Trimestr Down Sendromu tarama testi yapılabilir. 3 aydan sonra takiplerin ayda bir defa yapılması yeterlidir.
• 3 aydan sonra her gün kullanmanız için demir ve gerekirse multivitamin hapları önerilecektir.
• İlk 4 ayda amaç öncelikle bebekle ilgili herhangi bir anatomik bozukluk olup olmadığını tespit etmek olduğundan bu aylarda ultrasonografik tetkik ile bebeğin yapısı ayrıntılı olarak incelenir.
• 4 ayda gebelikte kromozom bozukluğu olan Down Sendromu (mongol bebek) bebek doğurma riskinizi araştıran ve üçlü test olarak da anılan test yapılacaktır. Bu testin sorunlu olduğu durumlarda ve bazı özel durumlarda (önceki gebelikte mongol bebek doğuran veya 35 yaş ve üzerinde olan anne adayları) gerekirse amniyosentez denen işlem önerilir.
• 24 haftadan sonra gebelikte şeker metabolizma bozukluğunu araştıran test (50 gram glukoz tarama) yapılır. Bu test anormal olarak saptanırsa 100 gram glukoz ile şeker yükleme testi yapılır ve “Gebelik Şeker Hastalığı” teşhisi konur.
• Son aya girildiğinde ise ve gerekirse daha erken tarihlerde Hepatit B virüsü ile temasınızı araştıran test (sarılık testi) yapılır.
• Problemli gebeliklerde son aylardaki görüşme sıklığı bazen 15 gün, bazen haftalık aralarla yapılabilir. NST ve Doppler ile bebeğin sağlığı yakından izlenir.
• Her gebelik kontrolünde mutlaka tansiyon ölçümü ve kilo ölçümü yapılır ve bunların normal sınırlarda olup olmadığına bakılır.
• Son aylara gelindiğinde ise bebeğin ve annenin özellikleri göz önüne alınarak doğum şekline ve doğum yaptırılacak hastane konusunda karar verilir.

Bu bilgi normal seyrindeki gebelikler için genelde uygulanan takip yöntemidir. Her hekimin uyguladığı yöntemle aynı olmayabilir. Ayrıca anne adayının ve bebeğin özelliklerine göre değişebilir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Hüseyin Mutlu