Küçük çocukların sevgilerini fiziksel olarak göstermekte hiçbir çekinceleri yoktur. Ancak çocuğunuz büyüdükçe, sevgisini fiziksel yollarla ifade etmede zorlanmaya başlayabilir. Eğer çocuğunuz, onu alıştırdığınız veya ona öğrettiğiniz şekilde sevgisini fiziksel olarak ifade etmemesi sizi kaygılandırıyorsa, unutmayın ki, çocuklar sevgilerini çok farklı yöntemlerle ifade edebilirler. Aşağıda göreceğiniz davranışların hepsi, çocuğun ağzını bile açmadan, anne babasına onları sevdiğini ifade etmenin çeşitli yollarıdır. Sarılma ve öpücükler kadar bu anların da kıymetini bilin ve onları bu davranışlarını teşvik edin:

• Çeşitli yollarla size yardım ederek.
• Yaptıklarınızı taklit ederek veya öğrenerek.
• Fiziksel olarak size yakın olmayı isteyerek.
• Yaşadığı şeyleri veya hislerini paylaşarak.
• Şaka yaparak veya fıkra anlatarak.
• Şiir, dans veya şarkı söylemek gibi bir yeteneğini sergileyerek
• Sizin için küçük hediyeler yaparak veya bir resim çizerek.

Eğer çocuklarınızı sadece okulda başarılı oldukları için överseniz, sadece sınav başarılarının önemli olduğuna inanabilirler. Bu tür övgüler anne babalar ve öğretmenler tarafından çoğunlukla büyük bir iyi niyetle yapılsa da, çocuklar başarısızlıklarıyla başa çıkma konusunda sorunlar yaşayabilmektedir. Amerika’da yapılan bir çalışmada, zekâları için övülen bir grup çocukla, çabaları için övülen bir başka grup çocuk karşılaştırılmış. Araştırma, sadece zekâları nedeniyle iltifatta bulunulan çocukların performans-odaklı çalışmalarda gayet iyi olduklarını ancak karşılarına bir engel çıktığında bir hayli kırılgan ve zayıf olduklarını ortaya çıkarmış. Diğer yandan, çabalarıyla ilgili olumlu yorumlar yapılan çocuklarsa daha çok öğrenmenin değeri ve başarı stratejileri üzerine yoğunlaşmışlar.

Doğuştan gelen yetenekleri nedeniyle övgü alan çocukların (örneğin “Michael matematiğe doğuştan büyük bir yeteneği var” gibi), başarılı oldukları zamanlarda, zekânın doğuştan geldiğine ve geliştirilebilir bir şey olmadığına inanmaya başlamaları çok daha büyük olasılık gibi görünüyor. Ancak bu çocuklar bir kere bir alanda başarısız oldular mı (ki her çocuğun başına böyle başarısızlıklar mutlaka gelecektir), bunun zekâ noksanlığından kaynaklandığına inanacaklar ve dolayısıyla özsaygıları ağır bir darbe alacaktır. “Yetenekli” olarak kabul edilen çocukların bu tür sorunları yaşaması daha büyük olasılıktır; çünkü çocuğun doğal becerilerine güvenilir ve asla sıkı çalışmanın değeri vurgulanmaz.

Bu arada övgünün en yararlı türü, azim ve sıkı çalışma üzerine yoğunlaşanlardır. Çocuklara sıkı çalışmanın değeri öğretildiğinde, yollarına çıkan zorluk ve engellerle başa çıkabileceklerine inanacaklardır. Ayrıca başarısızlığın onlara miras kalan bir şey olmadığını, aşılması gereken herhangi bir engel olduğunu hissedeceklerdir. Çocuğunuz bir işi başardığında, övgüler, o işi nasıl yaptığı üzerine yoğunlaşmalıdır; sınav sonuçları ve notlar üzerine değil. Bu, “Gerçekten iyi çalıştın; seninle gurur duyuyorum” övgüsüdür. Tabii bu sözler, çocuklarımızın doğal yeteneklerini övmemeliyiz anlamına gelmiyor; sadece bunlara övgüler yağdırmama konusunda dikkatli olmamız gerektiği konusunda bizi uyarıyor. Dürüstlük, bağımsızlık, adilane davranış ve naziklik, herhangi bir şeye yönelik doğal bir yetenek kadar önemli ve değerlidir.

Övgü konusunda unutulmaması gereken diğer bir önemli nokta da, asla başka biriyle karşılaştırarak yapılmamasıdır. Anne babalar çoğunlukla çocuklarını başkalarıyla karşılaştırmaktan gurur duyarlar; ancak unutmayın ki okuldaki rekabet zaten yeterince zordur; buna bir de anne babaların baskısının eklenmesine hiç gerek yoktur. Çocuğunuzun başarı ve başarısızlıklarını kendi başına değerlendirmeniz gerekir; akranlarının başarı veya başarısızlıklarıyla değil. Kardeşleri karşı karşıya getirmek özellikle yararsızdır ve aile içi yaşanan küskünlüklerin ve kızgınlıkların artmasına neden olabilir.