Aşıların sağladığı en büyük yarar toplum sağlığının devam ettirilmesi olarak biliniyor. Aşılar öncelikle uygulandıkları kişileri hastalıktan koruyor ancak hastalıktan korunan kişiler mikropları diğer kişilere taşıyamayacağı için aşılanmamış kişilere de hastalığın geçişi engelleneceği için onlar da korunabiliyor.
Enfeksiyon hastalıklarının yarattığı bireysel hasar ve maliyet yanında kısa sürede büyük kitlelere ulaşması sonucu oluşturduğu etki çok daha büyük oluyor. Hastalığın oluşmasını önlemek her zaman tedavi etmekten çok daha kolay olduğu için, aşı mutlaka öneriliyor. Hastalıklar zaman zaman hiçbir şekilde tedavi edilemeyecek sorunlara ve kalıcı hasarlara yol açabiliyor.
Neden aşılanmak hastalığı geçirmekten daha iyidir?
Hastalıklar acı çekmeye ve bazen kalıcı sakatlıklar ve ölümlere neden olabiliyor. Aşılar hastalığın istenmeyen sonuçlarını ve sıkıntısını yaşamadan o hastalıktan korunmayı sağlıyor.
Aşı ile korunmak çok daha iyidir. Aşılarla korunulabilen hastalıklar öldürebilir; Çocuk felcinde olduğu gibi felç kalmaya; hepatit B’de olduğu gibi karaciğer kanserine; Hib, pnömokok, meningokok gibi pek çok bakteri ile oluşan menenjit sonrası gelişebilen sağırlık gibi kalıcı sakatlıklara neden olabilir. Ek olarak Hib menenjiti, boğmaca ve kızamık sonrası beyin hasarı gelişebilir. Hamile kadınlar kızamıkçık geçirirse bebeklerinde ciddi doğumsal sakatlıklar görülebilmektedir.
Aşılar ile doğal hastalıklar ile oluşan bağışıklığa benzer bağışıklık elde edilir ancak bazen yeterli düzeyde koruyucu bağışıklık cevabı oluşturabilmek için aşıların birkaç kez uygulanması gerekebilmektedir.
Bazı aşılar ile elde edilen bağışıklık hastalığın doğal yolla geçirilmesi ile elde edilenden daha iyidir (örneğin tetanoz ve Hib).
Aşılar nasıl korur?
Aşılamanın arkasındaki fikir, hastalığı geçirmek zorunda kalmadan o hastalığa karşı bağışıklık sağlayıp koruyor. Aşılar hastalıklara sebep olan mikrobun tümü veya hastalık yapan parçaları kullanılarak oluşturuluyor. Örneğin kızamık hastalığının aşısında kızamık virüsü, Menenjit hastalığının aşısında bu hastalığa neden olan Haemophilus influenzae tip b (Hib) bakterisinin parçaları kullanılıyor.
Aşıların içerisinde bulunan mikroplar ya ölüdür ya da hastalık yapamayacak kadar zayıflatılmış aşılar olarak biliniyor. Aşılarla vücuda verilen mikroplara karşı bağışıklık sistemi aynen hastalığın mikrobuna karşı verdiği cevabı verir ve antikorlar oluşturuyor. Oluşan bu antikorlar yıllarca vücutta kalır ve daha sonra esas mikropla karşılaşınca hastalık yapmasına fırsat vermeden mikrobu öldürüyor.