Bebeğin gelişiyle anne ve babanın hayatında neler değişir?
Bir  bebeğe sahip olmak anne-baba için mutluluk dolu bir olaydır. Yeni bir hayatın başlangıcıdır ve anne-babanın yeni sorumluluklara sahip olmasıdır. Anne-baba arasında dengeli, sağlıklı bir ilişki varsa bebeğin gelişi,  getirdiği sorumluluğun rahat bir şekilde taşınmasını, kadın ve erkeğin eş olma rollerinin yanı sıra anne-baba rollerini sağlıklı şekilde sürdürmelerini sağlar. Annenin yaşadığı hamilelik sonrası bunalım dönemi, eşin desteği ile rahat bir şekilde atlatılmasına yardımcı olur. Anne-baba arasında bazı uyumsuzluklar, sıkıntılar olabilir; ancak eş ilişkisinde önemli derecede uyumsuzluk, problemler varsa bebeğin gelişiyle eklenen yeni sorumluluklarla beraber anne-baba arasındaki ilişki sorunları daha da artar. Eşler arasındaki sağlıksız ilişki yeni sorumlulukların yerine getirilmesinde anne-babanın zorluklar yaşamasına neden olur.


Kadının yaşadığı olası bunalımları maddeler halinde sayacak olsak, karşımıza neler çıkar?
Bebeğin gelişiyle annenin hayatında büyük değişiklikler olur. Doğumdan sonra annenin yaşadığı psikolojik ve fiziksel değişiklikler hamilelik öncesindeki haline dönmeye başlar ve bu yaklaşık 6 hafta sürer. Buna loğusa dönemi adı verilir. Zaman zaman artık hayatının eskisi gibi olamayacağı düşüncesi, eş ile iletişimde yaşanan sıkıntılar, uykusuz ve yorgun günler geçirme, meme ve emzirme ile ilgili ağrı ve acı, sırt ve bel ağrıları, yara ve dikiş problemleri, bağırsak problemleri, idrar kaçırma problemleri, vücut direncinin azalması gibi etkenler annenin doğal olarak bunalım yaşamasına neden olur.


Bu dönemde baba nasıl hissediyor kendini?
Bebeğin dünyaya gelişiyle beraber babanın bebeğin bakımında destek olması, babalık duygusunu hissetmesini sağlar, babalık rolüne uyum sağlamasını hızlandırır. Eşiyle beraber daha fazla zaman geçirirken bebeğin gelişiyle daha az vakit geçirebilen baba, bebeğin bakımına olan katkısıyla hem eş hem de baba rolünü sağlıklı şekilde sürdürür.

Peki bu her zaman böyle olmak zorunda mı? Bu dönemi sıkıntısız atlatan çiftlerin sayısı az mı?
Bebeğin istenen bir bebek olup olmayışı, bebeğin cinsiyeti ile ilgili beklentiler, hamilelik öncesi eşler arasındaki ilişki, bebek doğduktan sonraki sıkıntıların atlatılmasında önemli etkenlerdir. Bebeğin istenen bir bebek olmayışı, beklenen cinsiyette olmayışı veya hamilelik öncesinde eşlerin sağlıklı bir karı-koca ilişkisine sahip olmayışı bu dönemde sıkıntıların daha zor atlatılmasına ya da karı-koca ilişkisinin daha da bozulmasına neden olabilir.

Anne ve babanın kendi iç dünyalarında yaşadıkları bu değişimlerin ne kadarı bebeğe yansır?
Anne-babanın kendi içindeki hisleri, özellikle annenin hisleri bebeğe yansır.  Anne-babanın iç dünyalarındaki sıkıntıların bebeğe yansıması nedeniyle bebek çok fazla huzursuz olabilir ve çok fazla ağlayabilir. Ancak anne-baba bu sıkıntılı dönemi yeteri kadar sağlıklı atlatabiliyor ve huzurlu olabiliyorlarsa, bebek bu huzurlu ortamı hissederek daha sakin büyür.

Bu özel dönemde yeni anne ve babanın yakınlarına da iş düşüyor herhalde. Gerçi aile yakınlarına söz geçirmek kolay olmasa da, yine de, büyükanneler nasıl yaklaşmalı bu dönemde?
Bu dönemde büyükanneler, anne-babanın ihtiyaç duyduğu ve destek aradığı zamanlar onların yanında bulunarak, anne-babanın bebeğe daha rahat ve huzurlu bakmasında çok önemli bir katkı sağlar. Büyükanneler bu dönemi kendileri de yaşadıklarından bu deneyim sayesinde anne-babayı daha iyi anlayabilir ve anne-babanın yardım istediği konularda yardımcı olabilirler.

Sizce çalışan anneler daha hızlı mı bu bunalımı üzerlerinden atıyorlar (kafalarını dağıtabildikleri için) yoksa vicdan azabı (bebeği bırakıp gitmek duygusu) işleri daha mı zora sokuyor?
Anneler normal koşullarda 1.5-2 ay sonunda loğusa bunalımını atlatabiliyorlar. Çalışan annelerin bunalımı daha hızlı atlatıp atlatamaması kişiden kişiye farklılık gösterir. Ev yaşamında çok stresli olan, sıkıntıları olan bir anne çalışma hayatına geri döndüğünde stresi azalabilir ve eve döndüğünde bebeği ile daha rahat ilgilenebilir. Diğer taraftan bazı anneler çalışma zorunluluğundan dolayı bebeğinden ayrı kalması sonucu suçluluk duyguları yaşayabilir.



Geç anne olanlar lohusa sendromunu daha kolay mı atlatıyor yoksa fark etmez mi?
Annenin loğusa bunalımını atlatması psikolojik ve çevresel birçok koşula bağlı olmasına karşın erken yaşta anne olanlar yaşamlarında bebekten önce yapacakları şeyler olduğunu düşünerek bu dönemi daha zor atlatabilirler. Geç anne olanlar, yaşamlarında yapabilecekleri birçok şeyi gerçekleştirmiş olabileceğinden yaşamlarının değişmesine kolay adapte olup loğusa sendromunu daha kolay atlatabilirler.

Bu dönemde çiftler birbirine nasıl yaklaşmalı ya da birbirlerinden neleri beklememeliler?
Bebeğin dünyaya gelişiyle, anne-babaya yeni sorumluluklar yüklenmesi ve yeni bir yaşam şekline girilmesi sebebiyle doğal sıkıntılar yaşanır. Bu dönemde anne-babanın birbirine gerekli anlayışı göstermesi ve ev içindeki görevlerin paylaşımı, birbirleriyle olan ilişkilerini sağlıklı şekilde devam ettirmelerini sağlar.
Baba loğusa döneminde cinsel ilişki isteklerini eşi hazır olana kadar ertelemelidir. Eşinin fiziksel ve psikolojik değişiklikler yaşadığını bilen bir baba eşine karşı sabırlı ve anlayışlı davranarak eşinin bu dönemi hızlı atlatmasında desteği olabilecek en önemli kişidir.


Bebeğin gelişinden sonra yaşanan sorunlardan biri de annenin normal ve aktif cinsel yaşamına geri dönmesi. Anne “ben anne oldum” duygusunu çok yoğun yaşadığı takdirde kocasıyla sevişmek istemeyebiliyor. Ya da aksine baba eşine, “kutsal anneye” yatak odasını yakıştıramayabiliyor. Nasıl çözülür bu sorun?
Anne hamilelik ve doğumdan sonra fiziksel ve psikolojik değişiklikler yaşar, ayrıca bebeğin beslenmesi ve bakımıyla beraber yorgun ve uykusuz zamanlar geçirir. Doğumdan sonra 1.5-2 ay kadar cinsel isteksizlik yaşayabilir. Bu dönemden sonra tekrar cinsel yaşamlarına geri dönebilirler.

Fatma Demiroğlu
Uzman Psikolog / Psikoterapist
Maviengin Danışmanlık Merkezi