Çocuklara rastgele alınan ayakkabılar, çocuğun ayak sağlığını ve gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Çocuk ayakkabılarında seçimin sanıldığından çok detay içerdiğini vurgulayan Medical Park Bahçelievler Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Ahmet Doğan, çocuk ayakkabısı almanın püf noktalarını anlattı:

• BIRAKIN ÇIPLAK AYAKLA BASSIN: Çocukların büyük bir çoğunluğu on iki aylıkken yürümeye başlarlar. Ancak, bu süreden daha önce ve sonra yürüyenler de azımsanamayacak kadar çoktur. Bu gelişme, anne ve babaları çocuklarına ilk ayakkabısını alma telaşına sokar. Oysa çocukların özellikle iki yaşına kadar çıplak ayak ya da çorapla yürümelerine izin verilmesi gerekir. Böylelikle; hem ayakların normal büyümesi, hem sağlıklı kas gelişimi, hem de parmakların kavrama yeteneklerinin gelişmesi sağlanır.

• ÇORAP YA DA PATİK YETERLİ: Yeni doğan ve süt çocukluğu dönemindeki çocukların ayakkabıya ihtiyaçları olmasa da soğuktan korunmalarını sağlamak amacıyla patik ya da çorap giydirilebilir. Dış ortama çıkarken aile illa ayakkabı giydirmek istiyorsa yumuşak ve yuvarlak hatları olan ayakkabılar tercih edilmelidir.

• YAŞI 2 OLMADAN AYAKKABI GEREKSİZ: Çocuklarda cilt altı yağ dokusu fazla olduğu için iki yaşına kadar her çocuğun ayağı düztaban izlenimi verir. Ancak, çocuğa erken dönemde, bilhassa sert tabanlı ayakkabı giydirilmesi; ark dediğimiz ayak kavislerinin fizyolojik gelişimini engeller ve düztabanlığın oluşmasını kolaylaştırır. Çocuklar ilerleyen yaşlarda daha aktif hale geldikçe ve ayakları geliştikçe, ayakkabı ihtiyacı belirginleşir. Ayakkabının önemi bu aşamadan sonra ortaya çıkar.

• SPOR DEĞİL NORMAL DAHA UYGUN: Çocuklarda uygun ayakkabı için temel kriter ayağa uygunluk olsa da, ayakkabı seçiminde fonksiyonu da göz önünde tutulmalıdır. Çocuklar aktif varlıklardır ve çocuğun aktivitelerinde kısıtlamaya yol açmayacak uygun ayakkabılar giydirilmelidir. Yürümeye yeni başlayan çocukların ayakları gelişme sürecinde olduğu için, kauçuk ya da plastik materyalden yarı esnek tabanlı ayakkabılar tercih edilmeli. Yürümenin başlangıç aşamasında, lastik spor ayakkabı yerine normal ayakkabı kullanılması daha uygundur.

ÇOCUĞA AYAKKABI SEÇİMİNİN PÜF NOKTALARI

• DENEMEDEN ALMAYIN: Çocuğunuz yanınızda olmadan ayakkabı almayın. Çocuğunuzun ayak ölçüsüne güvenmek yerine, uygun ayakkabıyı bulmak için deneme yanılma yöntemini tercih etmelisiniz.
• ZAMANLA AÇILMAZ!: Aldığınız ayakkabı için asla ‘zamanla açılır’ şeklinde bir düşünceniz olmasın; ayakkabınız daha ilk alındığı anda rahat olmalıdır.   
• ÖĞLEDEN SONRA ALIN: Çocuğunuzun ayakkabı alışverişini sabah saatlerinde değil, öğleden sonra yapın. Çünkü gün içerisinde çocukların ayaklarında tıpkı büyüklerde olduğu gibi hafif bir şişme olur. Bu yüzden ayakkabı alışverişi öğleden sonra yapılmalıdır. 
• AYAKTA BASTIRIN: Çocuğunuzun ayakkabısını ayakta bastırarak deneyin. Çocuğunuzun son giydiği ayakkabı numarası yeni alacağınız ayakkabı için kesinlikle referans olarak alınmamalı. Çünkü çocuk ayakları, büyüme esnasında çok değişkenlik gösterebilir.
• BÜYÜK AYAĞI BAZ ALIN: Ayrıca, her iki ayağın ölçüleri birbirinden farklı olabilir (çoğunlukla ayağın biri diğerinden büyüktür), denemenizi büyük olan ayağa göre yapınız.
• ÇORAPLA DENETİN: Ayakkabıyı denerken o ayakkabı ile birlikte giydirmeyi düşündüğünüz çorap ile deneyin (kışın kışlık çorap, yazın yazlık çorap).
• BOT TİPİNİ TERCİH EDİN: Çocuğunuza ayakkabı alırken tercihiniz bot tipi olsun. Botların ayak bileğini daha iyi kavrayacağı düşünülürse tercihinizi bottan yana kullanmak daha uygun olacaktır.
• ESNEK TABANLI OLSUN: Tabanı yarı yumuşak ve esnek, tercihen de bağcıklı olmalı (bağcıklarını kısa tutun).
• 1 CM BOŞLUK YETERLİ: Ayakucunda parmaklar rahat hareket edecek şekilde bir miktar boşluk (1cm.ye yakın) kalmalıdır.
• YANLARDAN SIKMASIN: Tarak kısmının genişliği çocuğun ayağına uygun olmalı, yanlardan ayağı sıkmamalıdır.
• HAFİF OLSUN: Ayrıca ayakkabıların hafif olması çocukların yürürken daha az enerji harcamalarını sağlar.
• TOPUKSUZ SEÇİN: Topuk kısmı alçak olmalı. Yeni yürümeye başlayan çocuklarda ayakkabının topuklu olmasına gerek yoktur, üstelik topuksuz ayakkabı yürüyüşlerini kolaylaştıracaktır. Daha büyük çocuklarda da topuk yüksekliği 1.5-2 cm.yi geçmemelidir.
• AYAĞA BASKI YAPMAMALI: Ayrıca, ayakkabının topuğu saran kısmı topuğu destekleyecek şekilde sert ve ön kısmının ise ayağın büküldüğü yerden rahatça bükülmesine izin verecek şekilde yumuşak olmasına dikkat ediniz. Ayak bileğini saran kısmı, ayak bileği hareketini engellemeyecek şekilde yumuşak olmalıdır.

AYAKKABISININ MALZEMESİNİ DOĞRU SEÇİN

• DOĞAL DERİDEN ŞAŞMAYIN: En ideali doğal deridir. Derinin gözenekli yapısı, ayağın teneffüs etmesini sağlar. Esneme kabiliyeti vardır ve ayak için en uygun şekli kolayca alabilir.
• PLASTİKTEN UZAK DURUN: Ayakkabıların üst kaplamaları için plastik gibi yapay maddelerden kaçınılmalı.
• KAYMAYAN TABAN OLSUN: Ayakkabının tabanı kaymalara karşı dayanıklı bir malzemeden olmalı.
• MANTAR TABANLI ALMAYIN: Çocuk ayakkabılarında sıklıkla kullanılan destekleyici mantar tabanlıklardan uzak durulmalı.

AYAK SAĞLIĞI İÇİN AYAKKABI TEMİZLİĞİNE ÖZEN GÖSTERİN

• TEMİZ TUTUN ÖMRÜNÜ UZATIN: Ayakkabıların temiz tutulması; hem ayakkabının ömrünü uzatır hem de çocuğunuzun ayak sağlığına yardımcı olur.
• İKİ GÜN ARAYLA GİYDİRİN: Eğer ekonomik açıdan mümkünse bir gün giydirilen ayakkabı ikinci gün giydirilmeyerek nefes alması sağlanmalı.
• TABANLARINI KORUYUN: Ayakkabının topuk ve taban kısımlarının fazla aşınmasına izin verilmemeli. Çünkü bu, basış bozukluğu sonucu birtakım deformasyonlara neden olabilir.

KULLANILMIŞ AYAKKABI ASLA!: Başkasının kullanmış olduğu ayakkabılar asla giydirilmemeli. Çoğu zaman büyük kardeşlerinden kalan yıpranmamış ayakkabılar küçük çocuklara giydirilir. Ancak her çocuğun ayak ve basış karakterinin kendine özel olduğu unutulmamalı.