Devlet özel okulları teşvik etmeli mi? Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıklamaları tartışılıyor...
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Sky Türk’te katıldığı bir programdaki açıklamalarına köşesinden yer veren Vahap Munyar’ın köşesinden aynen aktaralım:
“Eğitim bütçemiz 11 milyar liradan 56 milyar liraya çıktı. Gerekirse eğitim altyapısı için spesifik olarak borçlanma yapmak yoluna gitmeliyiz. Özel okulların eğitim sistemimizdeki payı yüzde 2 düzeyinde. Bunun yüzde 20’lere çıkması lazım. Bakın, örneğin ilköğretimdeki bir öğrencinin bize yıllık maliyeti diyelim ki 2 bin 500 lira. Öğrenci başına 1500 lira versek, durumu müsait olan vatandaşımız üstüne bir miktar daha koyup çocuğunu özel okula gönderse diye düşünüyoruz. Verdiğim 1500 liralık katkıyla vatandaş çocuğunu özel okula gönderme yolunu seçerse o zaman bizim yükümüz azalmış olur. Her ilköğretim öğrencisi başına 1000 lira devletin kasasında kalır. Onu da eğitim altyapısını daha da iyileştirmeye yönlendirme şansı yakalarız. Milli Eğitim Bakanlığı’mızla birlikte üzerinde çalışıyoruz. Özel okullarda 400 bin civarında kontenjan açığı söz konusu. Öte yandan devlet hâlâ derslik sıkıntısı yaşıyor. Böylece boş olan kapasiteyi de devreye almış olacağız.”
Devlet, özel okulları teşvik etmeli mi? Şimşek’in formülü devlet okullarını rahatlatır mı yoksa daha da mı çıkmaza sürükler? Habertürk gazetesinden Gülin Yıldırımkaya konunun uzmanlarına konuyu soruyor. İşte yanıtlar:
'Devlet 1 lira verse özel okul ucuzlar'
Türkiye Özel Okullar Birliği Dernek Başkanı Cem GÜLAN:
Devlet bin 500 TL değil 1 TL verse bile benim kabulümdür. Çünkü devlet, “Özel okullar iyidir ve ben buna teşvik veriyorum” diyor. Bin 500 TL İstanbul, Ankara ve İzmir’de çok etkili olmasa da özellikle Anadolu’da 5-6 bin TL’ye öğrenci alan kolejler tamamen dolar, hatta kontenjan açığı bile ortaya çıkar. Çalışma, eski Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik döneminde başladı, ancak Anayasa Mahkemesi’nden döndü. Bakan Nimet Baş (Çubukçu) döneminde de eğitim ve maliye bürokratları bu konuda çalıştı. Devlet için uzun vadede yararlı olacağı görüldü. Araya seçim girince proje askıya alındı. Öğrenci başına bin 500 TL gibi bir rakam, özellikle Anadolu’da özel okula öğrenci kaydını artırır. Anadolu’da kolej fiyatlarının ortalaması 4-8 bin TL arasında. Diyarbakır’da 5 bin TL’ye bile çok iyi eğitim veren kolejlerimiz var. Bunun bin 500 TL’sini devlet karşılar, geri kalan da taksit yapılırsa kontenjanlar tamamen dolar. 2-3 yıl içinde öğrenci sayısı artacağı için maliyet düşeceğinden fiyatların daha da düşmesine neden olur.
‘Hem devlet hem öğrenci kazanacak’
Eğitim Bir-Sen Genel Sekreteri Ahmet ÖZER:
Biz bu projeyi destekliyoruz. Bu aynı zamanda bir sosyal proje. Hem özel okulların eğitime daha fazla katkı sunması adına hem de bu okullardaki öğrenci sayısını artırmak adına önemli. Şu anda devlet okullarında ortalama sınıf mevcudu 40-50 civarında. Böyle bir ortamda öğrenciyi sağlıklı şekilde eğitmeniz, sınavlara hazırlamanız mümkün değil. Özel okullarda ise bu rakam 20’nin altında. Ben bu oranın yukarı çekilmesini, özel okulların eğitime katkı anlamında teşvik edilmeleri adına yararlı ve gerekli buluyorum. Hem devletin kasasında para kalacak hem de öğrenciler daha sağlıklı eğitim alacaklar.
'Varlıklıya vermem, fakire veririm derse işler karışır'
Tüm Özel Öğretim Kurumları Derneği (TÖDER) Mütevelli Heyeti Başkanı Bahattin DURMUŞ:
Özel okullar tercih edildiği takdirde devletin destek verecek olması olumlu. Devletin “1500 TL vereyim, özel okula gitsin” demesi çok yerinde. Bunu vergiden mi kesecek yoksa nakit olarak mı verecek, onu da incelemek gerekli. Bir diğer konu da bu desteği kime verecek? “Ben özel okula gitmek isteyene 1500 TL veriyorum, hangi okul olursa olsun, kim olursa olsun” mu diyecek? Yoksa “İhtiyaç halindekine vereceğim, ailesi varlıklıysa vermem” mi diyecek? Böyle bir ayrıma gidilirse işler karışır. Ama niyet doğru.
‘O kadar paranız varsa öğretmenleri atayın!’
Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı İsmail KONCUK:
BÖYLE bir saçmalık olamaz. Mantıksız, anlamsız, hesapsız, kitapsız... Fakir öğrenciye yardım filan edilmeyecek. Yine zengine gidecek paralar. Ortalama bir özel okul fiyatı 15 bin TL diyelim. Devlet 1500 TL para verirse, geri kalan 13.500 TL’yi cebinden çıkarıp verecek vatandaş kim Türkiye’de? Zengin vatandaş. Yani devlet zengine 1500 TL yardım etmiş olacak. Yüzde 2’lik özel okul kontenjanını yüzde 20’ye çıkaralım diyorlar. Bu ne demek? 3 milyon öğrenciye destek vermek demek. Bu da 4.5 milyar TL yapar. 4.5 milyar TL, 200 bin öğretmenin 1 yıllık maaşı demek. Madem paranız var bu kadar, 200 bin atama bekleyen öğretmenin atamasını yapın.
‘Özel okullar kalitesiz olduğu için boş, pahalı olduğu için değil‘
Türk Eğitim Derneği Genel Başkanı Selçuk PEHLİVANOĞLU
Bu teşviğin boyutunu ve kime verip vermeyeceğinizi ayarlamanız mümkün değil. İkincisi, okullarda yakıt parası bile yok. Durum böyleyken devletin özel okullara nakit para vermesi doğru değildir. Devletin birinci önceliği, kendi okullarındaki seviye farklılıklarını ortadan kaldırmaktır. Özel okulların boş kalmasının nedeni oralara gidecek öğrenci olmadığından değil, kalite sorunuyla alakalı. Türkiye’de özel okulun müşterisi yüzde 2 değil, daha fazla ama verecek okul bulamıyorlar. Devletin derslik, öğretmen açığı, işletme maliyeti zorlukları varken özel okula teşviği KDV’de, arsa tahsisinde vermesi doğrudur. Özel okullara teşvik vermeli ama nakit para vermemelidir. Ayrıca şu konu da var: Mevcut okuyanlar ne yapacak? Binlerce öğrenci var, bunları da mı devreye sokacaksınız?