Çocuklar söz dinlemez, çünkü çocuklar yetişkinlerin ağzından çıkan sözcüklere göre hareket eden robotlar değildir.

Çocukların istekleri, merakları, hareket etme ve ilgi göreme ihtiyacı vardır. Özel Alev İlköğretim Okulu rehberlik servisi tarafından yapılan açıklamada, çocuğun bu ihtiyaçları ve istekleri yetişkinin meşgul ve planlı yaşamında işlerin yolunda gitmemesine neden olan bir engel haline dönüşebilir. Anne ve baba çocuğu için, birçok detayı planlar, sabah kalkma saati, öğünlerde yenecek olan yemekler, yatma saati gibi. Çocuğu için her şeyin en iyisini isteme arzusudur bu.

Eller yıkanmalı, kirli kıyafetlerle dolaşmamalı, evde koşmamalı, elleriyle bir şey yememeli, yalan söylememeli, oyuncağını paylaşmalı, zamanı iyi kullanmalı, hızlıca giyinmeli, ödevler saatinde yapılmalı, kardeşle iyi geçinilmeli gibi bol miktarda beklentiyi karşılamak bir çocukiçin zorlayıcıdır. Bu nedenle çatışmalar yaşanır. Kısaca anne babanın beklentilerine, ideallerine göre davranamayan çocuk söz dinlemeyen çocuk etiketini alır.

Çocukların yetişkinin beklentilerine uygun davranmaya ikna etmenin tek yolu onlara bir şeyleri söylemek, emretmek değildir. Anne babalar bunun farkına varırlarsa söz dinlemeyen çocuk imajı da ortadan kalkar. Her çocuğun ihtiyacına uygun disiplin anlayışı ile hareket etmek yeterlidir. Genellikle çocukların ihtiyaçları nelerdir diye düşündüğümüzde, ana başlıkları şu şekilde sıralayabiliriz;

Güven ihtiyacı: Çocuğun zorlandığı bir davranışı değiştirebileceğine önce anne babanın inanması gerekir. Eğer yetişkinin bu konuda umudu yoksa çocuk bunu hissedecektir.

Koşulsuz kabul ihtiyacı: Ne yapmış olursa olsun her yönüyle kabul görme ve sevilme ihtiyacı karşılanmayan çocuk anne baba ile işbirliği yapma konusunda zorlanır, davranışını değiştirmektense direnir veya umursamaz davranır. 

Tutarlı ve kararlı yaklaşım: Her gün aynı beklenti içinde olmak önemli, bir gün dişini fırçalamamasına önemli bir şey değilmiş gibi yaklaşıp ertesi gün unutmamasını beklersek davranış değişikliği oluşturmada yeterli olunamayacaktır. 

Başarabildiğini görmeye ihtiyacı: Ne yaparsa yapsın yeterli olmadığını hisseden bir çocuk değişim için çaba göstermeyecektir. Bu nedenle küçük çabalarını fark etmeli ve bu da çocuğa söylenmeli.

İhtiyaç duyduğu zamanı verebilmek: Çocuğun hızında ilerlemek önemli, yetişkinin aceleci beklentisinin çocuğun dünyasında yeri yoktur. Kısa sürede her beklentiye uyum sağlamasını beklemek anne baba çocuk arasında çatışmaların artmasına neden olacaktır.  

Çocuğun yapabileceği davranışı ondan beklemek: Çocuk yaşına ve yeteneklerine uygun olmayan beklentiyi başaramayacağı için, her anne babanın çocuğun içinde bulunduğu yaş özellikleri hakkında bilgi sahibi olması önemlidir.

Davranış değiştirme sürecinde anne-babanın çocukla işbirliği yapması: Çocuğunuzda oturmasını istediğiniz bütün davranışlar sadece çocuğunuzun değil, ailenin tüm bireylerinin sorumluluğundadır. Çocuklar yapılması gerekenlerin emredildiği ortamlarda değil, herkesin beraberce çalıştığı ortamda yer aldıklarında verimli olurlar.

Çocuklarımızda davranış değişikliğini nasıl kazandırabiliriz?

Çocukların kişilik özellikleri, fiziksel yapıları mutlaka dikkate alınmalıdır. Ancak burada önemli olan anne-babanın çocuğun işini yapmayı bırakması ve kendisinin yapabilmesi konusunda kararlı davranabilmesidir. 

Amacımız, ister çocuğumuza temel alışkanlıkları kazandırmak olsun, ister oturmuş olumsuz bir davranışı değiştirmek olsun, izleyeceğimiz adımlar şunlar olmalıdır:

1.Adım: Bilgilendirme Çocuğun davranışında istenen değişimin gerçekleşebilmesi için önce çocuğun bu değişim hakkında bilgilendirilmesi gerekir.

2. Adım: Takip Bilgilendirmeden sonra, çocuğun söz konusu davranışı gösterebilmesi için bir süre tanınması gerekir, bu süre içersinde yapılan takip sonucunda sorumlu davranışın ortaya çıkıp çıkmadığına, ne sürede ortaya çıktığına, hangi zamanlarda davranışın yapıldığına-yapılmadığına dikkat edilmelidir. 

3. Adım: Geri Bildirim Belli bir süre sonra gidişat hakkında bilgilendirmek gerekir. Eğer istenen sorumlu davranışın sayısında artış varsa uygun pekiştirmelerle motive edilmeli, eğer beklenen sorumlu davranışın ortaya çıkmasında sıkıntılar varsa, bu sıkıntılar ve olası nedenlerinin çocukla paylaşılması gerekir.  

4. Adım Hatırlatma İstenen davranış eğer gerçekleşmiyorsa yeniden hatırlatma sürecine gidilmelidir. Yeniden bilgilendirme ile başlayan bu süreç davranış oturana kadar devam etmelidir.