Spiral (RİA), son yıllarda duyarlığın ve bilincin artışı sonucu, arzu edilmeyen gebeliklerin önlenmesi için uzun zamandır kullanılmakta olan bir yöntem olarak biliniyor. 

Prof. Dr. Aktuğ Ertekin, bugün kabul edilen bilgilere göre, bakırlı spirallerin en az 7 yıl, hormonlu spiraller ise 5 yıl koruma sağladığını belirtiyor. 

Spiraller rahim içine yerleştirildiğinde, oluşturdukları yabancı cisim etkisi ile sperm hücrelerinin (erkek tohum hücresi) rahim içinden geçip yumurtaya ulaşıp döllemesini engelliyor. Yumurtanın döllenmesi halinde ise rahim içine yuvalanmasını engelleyerek hamileliği önlüyor. Tüm bu etkileri sayesinde sprialle elde edilen koruma çok yüksek, gebelik oranları ise çok düşük olabiliyor. 

Spiral konusunda en büyük endişelerden birisi, enfeksiyon riskidir. Yapılan çok geniş çaplı araştırmalara göre, hastalar uygun seçildiğinde enfeksiyon riski toplumdaki genel enfeksiyon oranlarından fazla değildir.

Spiral uygulaması doğru yapılmasının önemine dikkat çeken Ertekin, "Enfeksiyon olanlarda işlemi ertelemek ve uygulanan kişilerin bu yöntem için uygun olmasına dikkat edilmelidir" dedi.

Enfeksiyonların genellikle ilk 3-4 haftada oluştuğunu söyleyen Ertekin, enfeksiyon konusunda hastaların bilgilendirilmesi gerektiğini dile getiriyor. 

• Bu belirtiler genellikle kanama, ağrı ve muayenede rahimdeki hassasiyet şeklinde ortaya çıkar.
• RİA uygulamasından önce veya uygulama sonrasında antibiyotik verilmesi gerekli değildir, hastanın durumu ve doktorun kararına göre verilebilir.
• RİA adetin 3-10’uncu günleri arası takılabilir.
• Bu dönemin tercih edilme sebebi, adet olma ile gebelik ekarte edilmiş olur, adet döneminde rahim azı kanalı kısmen genişlemiş olduğundan daha az rahatsızlık ve ağrı hissi olur, uygulamaya bağlı oluşabilecek az miktarda kanamalar ek rahatsızlığa sebep olmaz.
• Bunların dışında gebelik ekarte edilmek kaydı ile RİA her zaman uygulanabilir. İşlem öncesi ve sonrası 1-2 gün ağrı kesici almak faydalı olur.

RİA’sı olan kadınlarda, enfeksiyon ve atılma genellikle ilk 3 ay içinde gerçekleşiyor. Bu sebeple uygulama sonrası üçüncü ayda hastanın ilk muayenesi yapılmalı, sonrasında yıllık takip ve smear testi yapılması yeterli olarak belirtiliyor. Kalp ve şeker hastalığı olanlarda kullanımında sakınca olmadığını belirten Ertekin, kan sulandırıcı tedavi alanlarda kanamalar artabiliyor.

İşlem öncesi muayene ve ultrason kontrolü yapıldığı için nadirde olsa rahim incelmesi görülebiliyor.

Bazen RİA, rahim içinden karın boşluğuna geçebilir, karın boşluğunda iltihaplanma ve bağırsak delinmelerine yol açabileceği için, böyle bir durumla karşılaşıldığında çıkarılması gereklidir. Diğer bir kullanım şekli, korunmasız cinsel birliktelik sonrası ilk 72 saat içinde uygulama yapılırsa gebelikten korur.

RİA varken gebelik oluşursa, bunun dış gebelik (gebeliğin rahim dışına yuvalanması) olma ihtimali spiral kullanmayanlara göre daha fazladır (1/100-5/100). Ancak bakırlı spiral kullananlarda, genel olarak gebelik oranları çok düşük olduğu için, doğal olarak dış gebelik oranları, herhangi bir korunma yöntemi uygulanmayanlardan daha azdır. Hormonlu (levonorgestrel içeren-Mirena) RİA’larda dış gebelik riski artmaz.

Spiral varken, gebe kalınırsa ne yapmak gerekir? 

RİA varken gebe kalmak, bebekte sakatlık riskini artırmaz. Ancak aile tarafından gebeliğin devamı arzu edilmiyorsa sonlandırılır. Gebeliğin devamını arzu edenlerde RİA çıkarılmalıdır.

RİA varken gebelik devam edenlerde septik abortus (iltihaplı düşük), su kesesinin erken açılması ve erken doğum riski artar. RİA çıkarılırken, gebelik kesesi zarar görüp gebeliğin de sonlanabileceği bilinmelidir. Ancak erken gebelikte RAİ’nın çıkarılması, genelde sorun yaratmaz.

Hormonlu spiraller hem koruma hem de aşırı kanaması olanlarda kanama azaltıcı veya durdurucu amaçla tedavi için de başarı ile kullanılan yöntemlerdir. Unutulmamalıdır ki, korunma yöntemleri içinde istenmeyen veya olumsuz etkisi olmayan bir yöntem yoktur, ama fayda zarar hesabı yapılmalıdır. Gebe kalıp, kürtaj olmanın getireceği riskler burada anlatılanlardan her zaman için daha fazladır.

RİA kullanımı kimler için uygun değildir?

• Gebe veya gebelik şüphesi olanlar,
• Rahim içinde RİA takılmasına engel olabilen yapısal bozukluklar (perde, yapışıklık, myom gibi),
• Enfeksiyonlar,
• Doğum sonu iltihaplanma,
• Tedavisi tamamlanmamış rahim (endometrium) veya rahim ağzı (serviks) kanseri,
• Smear testinde sorun saptanması,
• Sebebi bilinmeyen genital kanamalar,
• Wilson hastalığı veya bakır alerjisi olması (bakırlı spiraller için),
• Dış gebelik öyküsü olması, hastanın veya partnerinin birden fazla partneri olması, enfeksiyona eğilime yol açan durumlar (AIDS, damardan uyuşturucu ilaçların kullanım alışkanlığı olması, steroid ilaç kullanım gereksinimi-böbrek nakli sonrası gibi)
• Önceden takılmış RİA’nın çıkarılmamış olması,
• Müzmin (kronik) karın ağrısı,
• Çocuk sahibi olamama öyküsü,
• Bel soğukluğu.

RİA uygulananlarda mikrobik olmayan reaksiyonel bir akıntı olması, adet kanamaları önceye göre bir miktar artması, çok şiddetli olmayan sancı varlığı, uygulama sonrası ilk 3 ayda lekelenme şeklinde kanamalar olması normaldir. RİA kullanan kişilerde 10 günü geçen kanamalar olduğunda, kanamalarının çok arttığı durumlarda, ara kanamalar olduğunda, adet gününde gecikme olduğunda, bel ve kasık ağrılarında artma ve ateş yükselmesi olduğunda, kötü kokulu akıntılar olduğunda, normal muayene zamanını beklemeden en kısa sürede doktora gitmelidirler.