Sağlıklı Yaşam Uzmanı Doruk Güçlü, kahvaltının insan hayatındaki önemini ve doğru kahvaltı için neler yiyebileceğimizi anlattı...
Günümüzde birçok insan ya kahvaltı yapmamakta ya da sağlıksız kahvaltı yapmaktadır. Kahvaltı, uzun saatler boyunca aç kalmış vücudumuzun, öğlene kadar sağlıklı bir şekilde görevlerini yerine getirebilmesi için, doğru besinleri tüketmemiz gereken, sağlığımız açısından son derece önemli bir öğündür. Türkiye’de fazla kilo problemi ve bu probleme bağlı olarak oluşabilecek sağlık sorunları yaşayan insan sayısı her geçen gün daha da artmaktadır.
Sağlıklı kahvaltı yapan insanların, yapmayanlara kıyasla, daha az kilo problemi yaşadığı görülmüştür. Buna üç ayrı neden verebiliriz.
Birincisi, bir şeyler yiyip içmek metabolizmanın çalışmasını sağlar , metabolizması az çalışan bireyin fazla kilo problemi yaşama riski artar. İkincisi, kahvaltıyı atlamak kan şekerinin gün içerisinde aniden düşme riskini yükseltir ve kan şekerinde ani düşüş yaşayan birey soluğu çoğunlukla kan şekerini aniden yükseltebilecek rafine şeker seviyesi yüksek karbonhidratlı yiyecek ve/veya içeceklerde alır. Üçüncüsü ise, uzun süre boyunca aç kalmış bir insan, öğle yemeği vakti geldiğince, büyük bir ihtimalle, yaşadığı açlığa bağlı olarak, yanlış seçim yapacak, hızlı ve çok miktarda yiyecek ve içecek tüketecektir.
Peki, sağlıklı kahvaltı nedir? Hazırlaması ve bitirmesi uzun süren klasik Türk kahvaltısı dışında, sabahları bizden çok vakit almayacak ne yiyebiliriz?
Bireysel özellik ve ihtiyaçlara bağlı olarak, omlet çeşitleri sabah kahvaltısı için sağlıklı bir seçim olabilir. Omlet, tek başına yendiği takdirde, bize sadece protein sağlayacaktır fakat yulaf ezmesi ile birlikte yapıldığı takdirde, öğle yemeğine kadar ihtiyacımız olan enerjiyi bize sağlaması için gerekli olan kompleks karbonhidratı da almış oluruz. Nitekim, karbonhidrat ihtiyacını karşılamak için esmer ekmek de omletin yanında tüketilebilir fakat ekmeklerin neredeyse tamamının maya ve glüten içermesi komplikasyonlara neden olabilir. Omletin içine, mevcut mevsime bağlı olarak, domates, biber, mantar, yeşillik ve brokoli de konulabilir. Söz konusu gıdaların her birinin sağlımız açısından çeşitli yararları vardır. Aynı gerçek baharatlar için de geçerlidir.
Yulaf lapası kahvaltı için tercih edilebilecek bir başka sağlıklı seçenektir. Yulaf lapası, içerdiği kompleks karbonhidrata bağlı olarak, bireyin kan şekerini uzun süre dengede kalmasını sağlayacaktır. Yulaf lapası yapılırken tercihen kullanılan tarçın da nitekim bireyin kan şekerini dengede tutmasında yardımcı olacaktır. Tarçın, aynı zamanda, bağışıklık sistemimizin kuvvetlenmesi açısından önemli bir baharattır.
Yulafın özelliklerinden biri de 'glüten' içermemesidir fakat Türkiye'de satılan birçok yulaf, aktarlarda satılanlar da dahil, glüten içerir.
Bunun iki nedeni vardır:
1) Yulaf yetişen tarlada daha önce buğday yetişmesi ve/veya yulaf yetişen tarlaya yakın bir alanda buğday yetişmesi.
2) Yulafın buğday ile aynı freze makinesinden geçmesi. Aslında yulaf 'avenalin' isminde bir protein içerir.
Bir insanın glütene karşı intoleransı olması için Çölyak hastası olması gerekmez, birçoğumuzun glütene karşı intoleransı var ve bu durum depresyon, anksiyete, kilo kaybı, sindirim bozuklukları ... gibi birçok sağlık sorununa neden olabilir. Yulaf lapası yapılırken tercihe bağlı olarak çeşitli meyveler, kuruyemiş ve baharatlar kullanılabilir. Söz konusu gıdaların her birinin sağlığımız aşıcından çeşitli yararları vardır. Yulafı kuruyemiş ile birlikte tüketmek, kahvaltının protein değerini arttıracaktır. Yulaf yapılırken ayrıca kakao da kullanılabilir. Kakao mutluluk hormonumuz olan serotonin üretimi için gerekli olan triptofan amino asidine sahiptir.
Yulaflı meyveli yoğurtta kahvaltı için tercih edilebilecek bir başka sağlıklı seçenektir. Bu tür kahvaltıda, ihtiyacımız olan karbonhidratı yulaftan, protein ve yağı ise yoğurttan sağlarız. Günümüzde satılan yoğurtların birçoğu sağlıksız olduğu için, yoğurt seçimi yaparken dikkatli olmamız gerekir. Doğal süt tedarik edebildiğimiz takdirde, kendi yoğurdumuzu yapmak da ayrı bir seçenek olacaktır. Yoğurt, probiyotik içerdiği için, kolon ve mide sağlığımız açısından büyük önem taşır. Geleneksel inek yoğurdu dışında, son zamanlarda tüketimi yaygınlaşan keçi yoğurdu da tercih edilebilir. Söz konusu kahvaltıda, meyve seçimi yaparken mevsiminde olmasına özen göstermeliyiz. Yulaf lapası kuru meyve ile birlikte de tüketilebilir fakat kuru meyvede birim başına düşen şeker miktarı, normal meyveye kıyasla daha fazladır. Meyve şekeri olan früktoz vücut tarafından depolanmadığı için, tüksek miktarda meyve şekeri tüketmek bireyin yağlanarak kilo almasına neden olabilir.