Hayatınızda yepyeni bir dönem başlıyor. Karar vermeden önce, bu kararla birlikte tüm hayatınızın değişeceğini biliyordunuz. İşte şimdi, 9 ay karnınızda büyüyen miniğinize kavuştunuz. Evet, tam da etraftan duyduğunuz ve hatta yakınlarınızda tanık olduğunuz gibi, o hiç durmuyor, hiç susmuyor. Ama bu tatlı yakınmalar ayrı bir yazı konusu olsun. Biz ilk günlerinizin önemine gelelim; ilk gün bakımları konusunda size yardımcı olmaya çalışalım.
***
Bebeğinizin bakımıyla ilgili bazı ipuçları şöyle sıralanabilir:
- Doğumdan sonra gelen Klostrum sütü, bileşimi dolayısıyla, bebeğin bağışıklığına yaptığı destek ile bebeğinizin ilk önemli aşısı gibidir.
- Bebeğinizi yıkamak için iki günün geçmesini bekleyin. Doğduğunda kremsi bir tabaka ile kaplı olan bebeğiniz enfeksiyonlardan korunmaktadır. Yıkarken de göbek kordonuna dikkat etmeniz gerekir.
- Göbek bağı anne karnında bebeğin anneden besin ve oksijen almasını sağlar. Aynı zamanda anneden bebeğe bağışıklık sistemini güçlendirici antikorların aktarımı da bu kordon sayesinde olur. Bebek doğduğunda bu bağın hijyenik şartlarda ve belli bir uzaklıktan kesilmesi gerekir. Göbek yoluyla bebeğin vücuduna birçok mikrop girebileceği için, göbeğin temiz tutulması ve pansumanı son derece önemlidir.
- Bebeğinizin kemik gelişimi için hareket etmesi gerekir. Uzman bir kişiden daha farklı bir öneri gelmediği müddetçe bebeğinizi kundaklamayın. Kışın, üşür kaygısıyla çok kalın giydirmekten de kaçının; çok terlemesine izin vermeyin.
- Yenidoğan bebeğiniz çok narin bir cilde sahiptir ve bu sebeple bezini sık sık değiştirmeniz gerekir. Temizlemede su, özel temizleyici sıvılar veya alkolsüz hassas alt değiştirme bezleri kullanabilirsiniz. Bebeğinizin altının uzun süre havasız kalmasını engellemeli ve temizlikten sonra bebekler için özel pişik kremleri uygulamalısınız.
Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Kadın Doğum Servis Sorumlu Hemşiresi Şerefnur Yılmaz ve Yenidoğan Yoğun Bakım Sorumlu Hemşiresi Yasemin Arslan'ın ilk günlerdeki bebek bakımı tavsiyelerinden bazı bölümler ise şöyle:
- Anne sütü ile beslenen bebeklere ilk 6 ay su vermeye gerek yoktur. Fakat emzirme sonrası bebekler bazen ağızlarındaki son sütü uzun süre bekletirler. Bu durum bebeklerde pamukçuk riskini arttırmaktadır. Böyle bir durumda bebeğe 1 çay kaşığı kaynamış ılık su vererek bebeğin ağzındaki süt artığı temizlenir ve pamukçuk oluşumu engellenir.
- Alt temizliği sırasında bez, bebeğin poposunun altına kirli olan kısım içte kalacak şekilde katlanır. Kaynamış ılık su ile ıslatılmış pamuklarla bebeğin alt temizliği yapılır ve yeni bir bez ile bebeğin altı bağlanır. Özellikle kız bebeklerde önden arkaya doğru tek hareket ile kirli kısım ikinci bir kez kullanılmayacak şekilde, uygun olarak temizlik yapılır. Islak olarak hazır satılan alt silme bezleri sadece seyehatlerde önerilir.
- Bebeğinizin doğum sonrası ilk 40 gün tırnağını kesmeye gerek yoktur. İlk birkaç gün içerisinde kendiliğinden kırılacaktır. 40 günden sonrası dönemde çıkan tırnaklarını bebeğiniz uyku halinde iken, yenidoğan tırnak makası ile kesilebilir. Uzamış tırnaklar bebeğin yüzünü ve gözünün kornea tabakasını çizebilir. Bu durumu engellemek için eldiven kullanılması önerilir.
- Bebeğin göbek bakımı, göbeği düşene kadar %70 alkol ile günde 1 defa yapılır. Göbek bakımı için gerekli malzemeler steril gazlı bez ve %70 alkoldür. Steril gazlı bez göbeğin altına yerleştirilir, göbek ve göbeğin ucundaki mandal gazlı bezin üzerinde kalır.%70 alkol, göbek kordonuna damlatılır. alkolün cildine temas etmemesi gerekir. Göbek kordonu idrar, dışkı veya bir şekilde ıslanmış ise bakımın tekrarlanması gerekir. Bebek Göbek bakımı sonrası göbek kordonu bezin dışında kalacak şekilde bezlenir Bebek, göbek kordonu düşene kadar akan suyun altında duş şeklinde yıkanabilir. Önemli olan göbeğin ıslak kalmamasıdır. Duş sonrası temiz bir havlu ile göbeği kurulamak ve önerilen şekilde göbek bakımını yapmak yeterli olacaktır. Göbek kordonunda kötü koku, akıntı, kızarıklık, kanama durumunda mutlaka çocuk doktoruna başvurulur.
- Bebeklerin göz bakımı, kaynamış ılık su ve steril gazlı bez kullanılarak yapılır. Steril gazlı bez, kaynamış ılık su ile ıslatılır, bebeğin gözü içten dışa doğru tek hareket ile temizlenir. Diğer göz için farklı bir gazlı bez kullanılır. Bebeğin gözünde aşırı çapaklanma, akıntı, kızarıklık durumunda çocuk doktoruna haber verilir.
- Bebeklerin kulak bakımı kaynamış ılık su ve steril gazlı bez ile yapılır. Kulağa kesinlikle yabancı bir cisim sokulmaz. Kaynamış ılık su ile ıslatılmış gazlı bez ile kulağın dışta görünen kısmı ve kulak arkası temizlenir. Diğer kulak için yeni bir steril gazlı bez kullanılır.
- Yenidoğan bebeklerin burnu sıkça tıkanabilir. Bunun için serum fizyolojik damla günde 4-6 defa her iki burun deliğine birer damla olacak şekilde damlatılır. Bu durum bebeğin burnunda bulunan sekresyonları yumuşatarak kolay atılmasını sağlayacaktır. Beslenme öncesi burun damlasının kullanılması kusmaya sebep olmayacaktır. Damla sonrası yenidoğan burun deliklerine uygun burun aspiratörü kullanabilirsiniz.