Çocuğunuzun eğitim öğrenim hayatında yeni bir süreç başlıyor. Yeni okul kıyafetlerini, ayakkabılarını, çantasını, kırtasiye malzemelerini hazırladınız. Peki çocuğunuzun beslenme planını? Unutmayın ki; çocuğunuzun yaşadığı bu dönem, ileriki yıllarda beslenme alışkanlıklarının oluşacağı bir dönemdir. Bunun için dengeli ve doğru beslenmesine özen göstermeniz çok önemlidir.
Çocuğunuza kahvaltıda süt ürünleri ile birlikte bal ve pekmez yedirin
Büyük şehirlerde çok erken saatte okul servislerine binmek zorunda kalan çocuklarda kahvaltıya az zaman kalması nedeniyle genellikle en önemli öğün olan kahvaltının atlandığı gözlenmektedir. Aileler bu konuda daha dikkatli olmalı, en azından kısa sürede yenebilecek ama kalorisi yeterli gıdaları kahvaltıda tercih etmelidirler. Örneğin kaşarlı tost + 1 bardak süt veya krem peynirli 1 dilim ekmek+ 1 bardak portakal suyu gibi kısa sürede tüketilebilecek gıdalar yedirilebilir. Kahvaltıda süt ürünleri tüketimi çok önemlidir. 1 su bardağı süt 250 ml veya 1 kibrit kutusu büyüklüğünde peynir yenmesi o öğündeki kalsiyum ihtiyacını karşılar. Süt ürünlerinin yanında kahvaltıda bal, pekmez gibi kalorisi yüksek gıdaların da tüketilmesi okul başarısını pozitif yönde etkileyecektir.
Okul çocuklarında giderek artan oranda obezite görülmektedir
Yapılan çalışmalarda dünyadaki 5-17 yaş grubundaki her 10 çocuktan birinin kilolu ve bunların 30-45 milyonunda “ciddi obezite” probleminin var olduğunu göstermektedir. Çocukların yaşam tarzında bir iyileştirme yapılmadığı takdirde obezite, yakın gelecekte ülkenin en akut halk sağlığı sorunu haline gelecektir. Okul kantinlerinde yüksek kalorili içecek ve yiyeceklerin tüketilmesi sonucu, hareketsizliğin de eklenmesiyle obezite karşımıza çıkmaktadır. Okul çocuklarında ara öğün olarak kalorisi yüksek içeceklerin yerine meyve tüketimi arttırılmalıdır. Bilinçli beslenme alışkanlığı olan bazı okullarda kantinlerde meyve de satılmakta ve çocuklara daha sağlıklı olanı seçme hakkı tanınmaktadır.
Obezitenin temelleri bu dönemde atılır
Ergenlik döneminin sonuna kadar yapılan dengeli ve yeterli beslenme, erişkin dönemdeki sağlığımıza olumlu yönde katkı sağlamaktadır. Bu dönemde gereğinden fazla alınan kaloriler ileride kalıcı obeziteye neden olmakta; yetersiz beslenme de kemik büyümesine olumsuz etki ederek boy kısalığı gibi sorunlara yol açabilmektedir.
Anne ve babaya düşen görevler
Özellikle ilkokul çağındaki çocuklarda öğretmenlerin çocuk üzerine etkisi çok belirgindir. Anne babasını dinlemekte zorlanan çocuk öğretmen otoritesin karşısında daha uyumlu davranır. Tabi ki evde de davranışlarımızla çocuklara örnek olmalı, kendi yapmadıklarımızı çocuklardan beklememeliyiz. Örneğin; evde anne babasını hiç meyve yerken görmemiş bir çocuğun meyveyi sevmesi zor olacaktır. Okula yeni başlayan çocuklarda ilk aylarda adaptasyon zorlukları olabilir. Okulun geneline alışmakta güçlük çeken çocuklar okuldaki yemekleri de kabullenmekte zorlanabilir. Evde halen annesi tarafından yemeği yediriliyorsa çocuğun okuldaki ortamı yadırgaması olağandır. 3 yaşını bitirmiş her çocuk çatal ve kaşığı rahatlıkla kullanabilir. Bu konuda çocuğun kendine güveni arttırılmalı okulda yemeğini kendi yiyebilen çocuğa evde asla bir başkası yemek yedirmemelidir.
Beslenme çantasında olması gerekenler!
Okuldaki beslenme saatlerinde mutlaka süt ürünleri ve 1 çeşit meyve bulundurulmalıdır. Ara öğünlerde kalorisi yüksek gazlı içecekler yerine ayran gibi süt ürünleri tercih edilmelidir. Sınav önceleri mutlaka kahvaltı yapılmalı, kan şekerinin düşmesini engellemek için kalorisi yüksek besinler örneğin 1 dilim ballı ekmek veya1 tatlı kaşığı tahin + pekmez tüketilmelidir. Çocukların hiç alışık olmadığı gıdalar da sınav önceleri yedirilmemeli, alerji ve karın ağrısı yapabilecek aşırı yağlı baharatlı gibi gıdalardan sınav önceleri kaçınılmalıdır. Her öğünde mutlaka süt grubu ( süt, yoğurt, ayran veya peynir) tahıl grubu (ekmek, makarna..) et grubu (kırmızı et , tavuk veya balık) meyve ve sebze grubu besinler tüketilmelidir.
Çikolata yerine erik ve şeftali tüketmeli
Okulda başarılı olmak için kan şekerinin düşmemesi gereklidir. Başarıya katkısının olduğu düşünülen çikolata gibi besinler kandaki şekeri ani arttırıp kısa süre sonra da düşmesine neden olabilir. Bunun yerine daha uzun süre kandaki şeker seviyesini koruyan besinler meyveler (erik, şeftali) veya tam tahıllı ekmekler gibi gıdalar tüketilebilir. Çikolata ve boyalı şeker yerine meyve tüketimi bu konuda daha fazla fayda sağlar.
Her gün tost yemek alışkanlık yaratabilir
Çocuk beslenmesinde karbonhidrat alımı da protein alımı kadar önemlidir. Çocukların metabolizma hızları oldukça yüksektir. Dolayısı ile enerji ihtiyaçları yetişkinlere oranla fazladır. Burada önemli olan karbonhidratların tüketim sıklığı ve miktarıdır. Tost, simit, hamur işi benzeri olan bu besinler çocuklarda alışkanlık yaratabilir. Her sabah tost ile kahvaltıya alışmış olan bir çocuğu yumurta, bal, süt, ceviz vb. besinlerle kahvaltı yaptırmak zorlaşabilir. Tost veya simit benzeri gıdalar yanında süt veya peynirle beraber tüketilirse daha da sağlıklı hale gelmiş olur. Önemli olan bunları çocuklarımızda haftada 2 veya 3 gün gibi vermemiz gerektiğini bilmemizdir.
Uz. Dr. Özlen Kaya Çardak