Çocuğunuzu büyütürken onda kendi verdiğiniz eğitimin yanı sıra okulda aldığı eğitimin de izlerine rastlarsınız. İlköğretimin ilk kademesini bitirmeye yakın olduğu 10-11 yaşlarında ergenlik belirtileri de başlamak üzeredir. Bu yaştaki çocuğunuzun fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal gelişimi nasıl seyreder; ona bu dönemde hangi davranışları kazandırabilirsiniz?
Fiziksel Gelişim
- Erken ergenlik öncesi dönemi yaşanabilir.
- Çocuğun uzaması ve ağırlığı, artmaya devam eder. Ortalama yılda 5 cm uzar ve 2.5 kg alır.
- Kız çocuklarının beden gelişimi, erkek çocuklara oranla daha hızlıdır. Bunun için kız çocukları hareketlerine daha kolay hâkim olurlar ve el becerileri daha çabuk gelişir.
- Bu dönemde kız çocuklarında ani boy artışı ile birlikte vücutta tüylenme ve değişimler gözlenir.
- Küçük kasların gelişimi sonucu el becerileri artar.
- Diş değişimi tamamlanmıştır.
- Spor dallarında yüksek performans gösterebilirler. Takım sporları ve tek kişilik sporlar için çalıştırılabilirler.
- Psikomotor becerilerin, bu dönemde daha iyi geliştiği gözlenir.
Zihin Gelişimi
- Bu dönemde sayı, uzay, zaman, ağırlık, boyut, hacim kavramları iyice yerleşmeye başlar.
- Deyimleri anlamakta güçlük çekenler olabilir.
- Mantıklı ve soyut düşünme yeteneğinde kuvvetli bir ilerleme olmuştur.
- Kendi kendilerine öğrenme ve çalışma yapabilirler.
- Matematiği kavrama özellikleri gelişmiştir.
- Hesap yaparken, zekâ oyunları ve düşünme kabiliyetleri artar.
- İmlâ kurallarına daha çok uyarlar.
Dil Gelişimi
- Okuması, büyük bir insanınki kadar akıcı olabilir.
- Ansiklopedi ve diğer kaynaklardan yararlanabilirler.
- Yazı ile kendilerini anlatabilirler.
- Çocuğun kelime haznesi çok gelişmiştir. Kendi ana dilinin kalıplarını öğrenecek düzeye geldiğinden, yabancı dil eğitimine bu dönemde başlanması uygundur.
Ahlâki Gelişimi
- Bu dönemdeki gençte, dürüst ve adil davranmaya karşı büyük duyarlılık vardır.
- Din görüşü ve toplumsal bilgileri bakımından hâlâ ailesinin etkisi altındadır.
- Evde, okulda nezaket kurallarına uymayı, gerektiğinde duygularına hâkim olmayı öğrenirler.
- Suç işleme eğilimi artar.
- Bu dönemde yardımseverlik ve acıma duygusu artar.
- Bu yaştaki çocuklar bedensel ve ruhsal açıdan gelişmişlerdir. 9 yaşın gerginliği yerine uysallık, uyumluluk ve hoşgörü gelmiştir.
Duygusal Gelişimi
- Bu dönemdeki çocukta, his ve heyecan hayatı dengelidir. Sevilmek, beğenilmek, başarılı olmak, kendini güven altında hissetmek, yeni tecrübeler kazanmak belli başlı ihtiyaçlardandır.
- Duygularına hâkim olma özellikleri artar.
- Erkek çocuklarda ana – babaya karşı açık sevgi belirtileri azalmıştır.
- Öğretmenden, başarısızlıktan, arkadaşsız kalmaktan, ölümden korkma hali devam eder.
- Kendi kabuğuna çekilme, zulüm yapma, fazla hayal kurma durumları gözlenebilir.
- Yaşam ve ölüme karşı büyük korkular gelişir.
- Halen yalnız kalmaktan ve başaramamaktan korkmaktadırlar.
- Bu dönemde çocukların korku, öfke, kıskançlık, neşe, sevgi gibi duygusal halleri çabuk değişir.
- Kendilerini eleştirebilirler.
- Bu yaş dönemindeki çocukların hayallerini bir sinema yıldızı, okuduğu romandaki karakter veya futbol yıldızı süslemeye başlar.
Sosyal Gelişimi
- Diğer insanlarla fikir alışverişine girme konusunda oldukça yeteneklidirler.
- Bir takım veya kulübün başarı ya da başarısızlıklarıyla kendilerini özdeşleştirme yetenekleri artar.
- Cinsler arası gruplaşmalar daha yoğunlaşır.
- Öğrenci, bencil duygulardan sıyrılarak uyumlu ve işbirlikçi duruma gelir. Grup içindeki rolünü benimserler. Grubun vereceği sorumlulukları yüklenirler.
- Grup psikolojisi baskı yaratır. Arkadaş baskısı altında, istemediği davranışları da gerçekleştirebilirler.
- Toplumun onaylamayacağı, suç olarak kabul ettiği davranışlardan sakınırlar.
- Çocuk, bu dönemde arkadaş edinmeyi bilir.
- Duygularını sağlıklı olarak ifade edebilirler.
- Yaşına uygun oyunlarla ilgilenirler.
- Kızlar ve erkekler birbirlerini kızdırarak, birbirlerine yaklaşırlar.
- Bu dönemde arkadaşlar büyük önem kazanır.
- Bildikleri yerlerde, tanıdık çocuklarla yalnız başlarına kalabilirler.
- Alışverişlerini yalnız başlarına yapabilirler.
- Kıyafetlerine kendileri karar verir (Kısmen öneri alır).
- Karşı cinse duyulan ilgi artmaya başlar.
- Erkekler bu çağda, daha fazla çocukla arkadaşlık; kızlar, daha sınırlı sayıda yakın dostluk kurarlar.
- Erkek çocuklar okulda ve evde kızlara nazaran daha hareketli olurlar.
- Daha önceki dönemde görülen gerginlik, yerini uysallık ve uyumluluğa bırakmıştır.
- Açık sözlü, tarafsız, kolay anlaşılır ve çocuksudurlar.
- Sorunlar üzerinde fazla durmazlar, benmerkezci değildirler
BU DÖNEMDE ÇOCUĞUNUZA KAZANDIRABİLECEĞİNİZ DAVRANIŞLAR
- Eşyalarını temiz ve düzenli kullanma.
- Yatağını düzeltme.
- Kıyafetlerini giyme ve çıkarttıklarını katlayıp yerine koyma.
- Sabah temizliğine dikkat etme, dişlerini fırçalama.
- Oyuncaklarını toplama.
- Kardeşleriyle iyi ilişkiler içinde olma.
- Büyüklerine karşı saygılı olma.
- Annesine, yapabileceği ev işlerinde yardımcı olma.
- Verilen ödevi zamanında yapma.
- Eve gelen misafir çocuklarına iyi davranma.
- Oyuncaklarını paylaşma.
- Vaktinde yatma ve uyuma.
- Tuvalet temizliğine dikkat etme.
- Problemlerini rahatlıkla söyleyebilme.
- Okula uyum sağlama.
- Evini, okulunu, yakın çevresini tanıma.
- Temel insan ilişkilerinde nasıl davranacağını bilme.
- Milli ve manevi değerlere karşı olumlu bir tutum geliştirme.
- Sağlık kurallarını bilme.
- Trafik kurallarını bilme.
- Toplu yaşama kurallarını bilme.
- Tabiatı sevme.
- Boş zamanlarını iyi değerlendirme.
- Zaman kavramını bilme.
- Okuma ve dinleme becerisi kazanma.
- Türkçeyi doğru kullanma.
- Okuma alışkanlığı kazanma.
- Günlük hayatta kullanılan, toplama ve çıkarma yapma.
- Zihinden hesaplar yapma.
- Seviyeye uygun problem çözme.
- Varlıklar arasındaki ilişkiyi kavrama.
- Sesini doğru kullanma.
- Duygu ve düşüncelerini resimle ifade etme.
- Artık malzemeleri kullanarak resim yapma.
- Günlük işlerini yürütecek kuvvet, çeviklik ve dayanıklılık kazanma.
- Sağlıklı büyüme ve gelişme ile ilgili kuralları öğrenme.
- Oyunları kurallarına göre oynama.