Sigara ile alkol, geç fark edilen ve hızla yayılan pankreas kanserinin de en önemli nedenleri arasında yer alıyor

Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Mesut Yaşar Atlı, çoğu kez geç fark edilen, tedavi seçenekleri kısıtlı, hızlı yayılan, ölümcül bir kanser türü olan pankreas kanserinde, hastaların yüzde 95'inin beş yıl içinde kaybedildiğini söyledi.

Atlı, tedavi şansı düşük olan hastalığın gelişiminde rol oynayan faktörlerin bilinmesinin, korunma yolları konusunda ipuçları verdiğini söyledi.

Pankreas kanseri gelişiminde rol oynadığı kanıtlanan en önemli risk faktörünün sigara olduğunu vurgulayan Atlı, ''Sigaranın pankreas kanseri olgularının yüzde 20-30'undan sorumlu olduğu tahmin ediliyor. Sigaranın bırakılmasıyla risk azalıyor'' dedi.

Alkolün de pankreas kanseri ile yakın ilişkisi olduğunu ve alınan alkol miktarı arttıkça riskin de arttığını ifade eden Atlı, diğer risk faktörleri ile ilgili şu bilgiyi verdi:

''Obezite birçok kanserde olduğu gibi pankreas kanseri için de önemli bir risk faktörüdür. Haftada 1,5 saatten fazla yürüyüş veya fiziksel aktivitenin riski yüzde 50 oranında azalttığı gösterilmiştir. Kötü beslenme de bir başka risk faktörüdür. Kırmızı et, yağ ve kolesterolün aşırı, sebzenin az tüketilmesi, şeker, beyaz un gibi glisemik indeksi yüksek gıdaların çok alınması, pankreas kanseri için risk oluşturur. Domates, kuşburnu ve karpuz gibi kırmızı sebze ve meyvelerden alınan likopen, birçok sebze meyve ve çayda bulunan flavonoller de pankreas kanserine karşı koruyucu etkiye sahiptir.''

Şeker hastaları dikkat

Diyabetli hastalarda yüksek kan şekeri ve insülin seviyelerinin, kanser gelişiminde rol oynadığını dile getiren Doç. Dr. Mesut Yaşar Atlı, ayrıca ailesinde pankreas kanseri görülenlerde hastalığın gelişme riskinin diğer bireylere oranla 2 kat fazla olduğunu söyledi. Atlı, ''Özellikle anne, baba veya kardeşlerinde pankreas kanseri görülenler, periyodik kontrollerden geçmelidir'' dedi.

İşyerinde klorinli hidrokarbon sonvent, nikel, krom, böcek ilacı, silika tozu gibi maddelerle önlem almadan çalışanlarda kansere yakalanma riskinin artabildiğini kaydeden Atlı, genetik mutasyon sendromların da pankreas kanserinin ortaya çıkmasında rol oynadığını belirtti ve şöyle konuştu:

''Gen yapısında doğum sonrası oluşan mutasyonlar kanser gelişiminde rol oynar. Buna K-ras, p 53, p 16, Smad 4, HER-2/neu gen mutasyonları birer örnektir. Ayrıca kalıtım yoluyla ebeveynlerden bireye aktarılan, kalıtımsal meme ve yumurtalık kanseri ve kalıtımsal kalın bağırsak kanseri gibi sendromlarda da pankreas kanseri daha sık ortaya çıkar.''

Safra kesesi taşları, alkol veya diğer nedenlerle oluşan, ''pankreatit'' denilen akut veya kronik pankreas iltihaplarının da uzun dönemde kansere neden olabildiğini ifade eden Atlı, ''Kronik pankreatit hastalarında 20 yılda kanser gelişme riski yüzde 5 olarak hesaplanmıştır'' diye konuştu.

Atlı, Hepatit-B taşıyıcılığı, siroz ve midede gastrite neden olan kronik helikobakter pilori enfeksiyonunun pankreas kanseri riskini artırdığı sonucuna ulaşan araştırmalar bulunduğunu belirterek, bazı çalışmalarda kadınlarda doğum kontrol hapı ve hormon kullanımının pankreas kanseriyle ilişkilendirildiğini, ancak bunların aksini gösteren araştırmalar da bulunduğunu bildirdi.

Erkeklerde ilk onda

Sağlık Bakanlığının verilerine göre, pankreas kanseri, erkeklerde en fazla rastlanan kanser türleri arasında ilk onda bulunuyor. Erkeklerde en sık rastlanan kanserler arasında trakea, bronş, akciğer kanseri birinci sırada yer alıyor.

Bunu sırasıyla prostat, mesane, kolorektal, mide, larinks, Non-Hodgkin lenfoma, beyin, sinir sistemi, böbrek ve pankreas kanseri izliyor. Pankreas kanserinin erkeklerde tüm kanserler içinde görülme oranı yüzde 1,9 iken kadınlarda bu oran 1,8 civarında seyrediyor.

Kaynak: AA