Muhakeme yapabilmesi ve akıllıca kararlar alabilmesi için çocuğunuza birçok farklı yolla yardım edebilirsiniz. Onunla uygun olasılıkları konuşursanız olaylar konusunda nasıl akıl yürütüleceğini öğrenmeye başlar.

Kendi kararlarınızı alırken izlediğiniz yolu ve düşünme süreçlerinizi çocuğunuzla paylaşın. Böylece herhangi bir konuda adım atmadan önce neleri hesaba katması ve önemsemesi gerektiğini öğrenecektir.

Çok kötü sonuçlar doğurmadığı sürece çocuğunuzun arada sırada yanlış kararlar almasını da sorun etmemek gerekir. En değerli hayat derslerimizin bazılarını hatalarımızdan aldığımızı unutmayalım. Bu yüzden çocuğumuza, “Sana öyle yaparsan olmayacağını söylemiştim!” gibi eleştirel bir tavır yerine, “Evet olmadı, ama en azından denedin” gibi bir ifadeyle destekleyici yaklaştığımız sürece, hatalarından çıkaracağı dersler onun için çok öğretici olabilir.

Çocuğunuz hata yaptığında, onunla sohbet etmeye vakit ayırın. Sohbet sırasında başarılı olduğu diğer alanlardan bahsederek ona moral verebilirsiniz. Ancak bunu yaparken, kendisinden daha deneyimli bir insandan öğütler dinlemek zorundaymış gibi değil, eşit konumdaki iki insan konuşuyormuş gibi hissetmesine ve kendi cevaplarını verebilmesine dikkat etmelisiniz.

 Çocuğunuzun yaşına göre verebileceğiniz sorumluluklarla ilgili bazı önerileri şöyle sıralayabiliriz:

 Çocukluğun ilk evresi (1-3 yaş)

• Duruma bağlı olarak ve bazı sınırlar içinde kalmak kaydıyla, ne giyeceğine kendisinin karar vermesine izin verin.
• Sizin sunduğunuz seçenekler arasından ne yiyeceğine kendisi karar versin.
• Yemeğin türü, zamanı ve koşullar elveriyorsa, kendi başına karnını doyurmasına izin verin.
• Hangi oyuncaklarını arkadaşlarıyla paylaşmak istediğine ya da hangilerini sadece kendisine saklamak istediğine bırakın o karar versin.
• Hangi kitapları sizinle okumayı sevdiğini, hangi DVD ya da videoları birlikte izlemek istediğini ona sorun.
• Bazı seçenekler ve sizin belirlediğiniz zaman aralıkları içinde televizyonda istediğini izlemesine müsaade edin.
• Evin her yeriyle ilgili bütün aile üyelerinin çalışması gerektiğini anlaması için küçük temizlik işleri yapması için onu teşvik edin.
• Saklamak istediği eşyalarını kendi odasında nereye koyacağına bırakın o karar versin.
• Yatmadan önce yapması gereken kişisel temizlik ve pijamalarını giymek gibi rutin işleri hangi sırayla yapacağına o karar versin.
• Süpermarketten yemek için alınacak malzemeler konusunda ona, “bu mu, o mu” gibi sorular sorarak fikirde bulunmasına olanak tanıyın.

3-4 yaş

• Hangi kıyafetlerin kaldırılabileceğine ya da kirli çamaşır sepetine atılabileceğine karar vermesi için onu özendirin.
• Ne giyeceğine bırakın o karar versin.
• Sizin açınızdan bir uzlaşma gerektirse de, odasını ikinizin önceden anlaştığı bir standart çerçevesinde düzenli tutmasını isteyin.
• Yaptığı resimleri ve başka sanatsal çalışmalarını, evin içinde nerelerde sergileyebileceğine o karar versin.
• Oyun oynamak için eve arkadaş çağırma fırsatı verin.
• Örneğin parka mı yoksa yüzmeye mi gideceğinize bırakın o karar versin.
• Saçının nasıl olmasını istediğini o size anlatsın.
• Banyo yaparken köpük istiyorsa ona bu fırsatı tanıyın.
• Tebrik kartlarına ne yazmak istediğini ona sorun.
• Arkadaş davetlerini kabul etmek ya da reddetmek ona kalsın.

4-6 yaş

• Arkadaşlarını seçmesine izin verin.
• Kütüphaneden ödünç alacağı kitapların hangileri olacağına o karar versin.
• Sizin sunacağınız bir seçki içinden olmak kaydıyla, okula giderken beslenme çantasına neyi koymanızı istediğini ona sorun.
• Yumuşak bir dille hatırlatarak, ödevini zamanında tamamlama sorumluluğu verin.
• Okul çantasını hazırlamasına izin verin (ama sizin nezaretinizde!)
• Hangi kulübe ya da aktivitelere dahil olmak isteyeceğine bırakın o karar versin.
• Kendisi ve başkaları için kolay yiyecekler hazırlamasına izin verin.
• Para harcamanın ya da biriktirmenin avantaj ve dezavantajlarını onunla konuştuktan sonra cebindeki parayı nasıl kullanacağı konusunda özgür bırakın.
• Masa kurulurken ya da toplanırken ondan yardım isteyin.
• Yemek hazırlarken size yardım etmesi konusunda onu özendirin.
• Doğum günleri ve diğer önemli günlerde ona kendi tebrik kartlarını hazırlamasını önerin.
• Ev içindeki evcil hayvanları beslemesine izin verin.

6-11 yaş

• Ödevini ne zaman ve nasıl bitireceğine dair ona sorumluluk verin.
• Okul yemeğini hazırlamanıza yardım etmesine izin verin.
• Odasını düzenlemesini isteyin.
• Evde beslenen hayvanların bakımını ve temizliğini yapmasına izin verin.
• Diş fırçalamak, saç taramak, yıkanmak ve giyinmek gibi kişisel bakımıyla ilgili konularda sorumluluk almasını sağlayın.
• Kahvaltı gibi daha kolay öğünleri hazırlarken yardım isteyin.
• Arkadaşlarınızın doğum günlerini bir yere kaydetmesini rica edin. Böylece o günün gelip gelmediğini düzenli olarak kontrol edecektir.
• Ödevleri için yapacağı araştırmalarda, sizin kontrolünüz ve gözetiminizde interneti kullanmasına izin verin.
• Belirli bir nedeni olması koşuluyla yeni kıyafetler seçmesine izin verin.

11-14 yaş

• Sabahları okula gitmek için kendi başına uyanma sorumluluğu artık onda olmalı. Tabii bu sorumluluğu verirken, sizin onu uyandırmak zorunda kalacağınız sabahlar için hazırlıklı olun.
• Bulaşık yıkama makinesini doldurup boşaltması için onu teşvik edin.
• Ondan evi toplarken yardım etmesini rica edin.
• Kendi biriktirdiği parayla hediye almasına izin verin.
• Kendi tasarruf hesabının kontrolüyle ilgili sorumluluğu ona verin.
• Çaldığı enstrümanla ilgili pratik yapıp yapmamayı ona bırakın.
• Gerektiği zaman okul üniformasını kirli çamaşır sepetine atıp atmadığını ona sorun.
• Duş almak ve banyo yapmak gibi kendi kişisel bakımını yapması için onu özendirin.
• Günün bir öğününde pişirmesi kolay yiyecekler hazırlarken ondan yardım isteyin .