Çocuğunuzun öğrenme süreci için doğru ortamı yaratmak, yaptığı her şeyle aktif bir biçimde ilgilenmek ve öğrendiği herhangi bir şeyi gösterirken veya anlatırken ona heyecanla karşılık vermektir.

Eğer öğrenmesine yardımcı olmak istiyorsanız onunla konuşma biçiminize dikkat etmelisiniz. Çocuğunuzla kesinlikle onu aşağılayarak konuşmayın. Diğer insanlarla yaptığınız gibi ona saygı gösterin, onu dinleyin ve ona uygun bir biçimde karşılık verin. Seçtiğiniz ve kullandığınız dilin çocuğunuzun seviyesinde ve anlaşılır bir biçimde olmasına dikkat edin.

Peki, günlük hayatta, ‘aktif şekilde ilgilenme’ ne anlama geliyor? Bu çocuğunuzun gelişiminden, yaptığı resimlerden, okumasından, yazmasından, hatta kullandığı dilden heyecan duymak demektir.

Şimdi ilk yazı çalışmalarıyla aktif ilgilenmeyi bir örnekle inceleyelim:

1. Örnek: İlk Yıllar

Bir sabah çok erken Ali geldi ve kendi yatak odasında yere oturdu. Elinde bir kalem, bir parça kâğıt vardı ve bir şeyler yazdı.

Ali’nin yazdığı bir çocuk şarkısıydı. Bunları yazarken videoya çekilen Ali’yi seyretseniz onun uzunca bir süre çok ciddi bir konsantrasyonla bu yazıyı yazdığını görebilirdiniz. Yazıya bakıldığında, yazarken kafasında önemli bir okuyucu kitlesi olduğu da anlaşılabilir: Annesi, babası ve ablası!

Ayrıca gerçekten çok yaratıcı bir biçimde yeni kelimeler türettiğini görülüyor. Bu da bize, her ne kadar farklı bir yapısı olursa olsun, konuşmaların yazıyı beslediğini gösteriyor. 

2. Örnek: Daha büyük bir çocuk

Bir pazar sabahı gazetenizi okuyorsunuz. 12 yaşındaki kızınız size bir pandomimde yer alacağını anlatıyor.

Siz:

a) Gazeteden başınızı kaldırmadan, “Ne güzel canım” mı dersiniz?

b) Hemen bir bilet alarak gösteriye katılır ve sonrasında bununla ilgili onunla sohbet mi edersiniz? Örneğin;

ÇOCUK: Beğendin mi?

BABA: Evet, hem de çok. Özellikle ikinci dansını çok sevdim. Ve korsanların kralı da çok komikti. Sence nasıl gitti?

ÇOCUK: Aslında oldukça iyiydi, fakat ilk dansta biraz terslik oldu.

BABA: Neden? Ne oldu ki?

Eminiz ikinci seçeneğin çocuğunuz için çok daha faydalı olacağını görebildiniz.

Anne baba olmak, sorumluluğu paylaşan iki kişi olsanız bile yine de bazen çok yorucudur. Çocuğunuz konuşmaya çalışırken sıkılmanız veya düşüncelerinizin yemekte ne hazırlayacağınıza, televizyonda ne seyredeceğinize kayması çok kolaydır. Öyleyse çocuğunuz konuşurken dikkatinizi toplamaya çalışın. Dikkatinizin %101’ini ona vermeniz çok önemlidir.

Çocuğunuzun ilgi alanlarına siz de heves gösterin. Daha küçükken oyunlarına katılın, yaptığı resimler, yazdıkları ve ilgilendiği kitaplar hakkında konuşun. “Bu gerçekten harika!” deyip sonra bir kenara bırakmak yerine, verilen örneklerdeki gibi basit, fakat iyi sorularla karşılık vererek yeni bir yaklaşım deneyin:

3. Örnek: İlk Yıllar

ÇOCUK: Bak, ne çizdim! (Yaptığı karalamayı işaret eder.) Bu annem.

BABA: Bu çok güzel… En çok da çizdiğin şu eşarbı beğendim. Ne renk o?

ÇOCUK: Tabii ki kırmızı!

BABA: Elbette, annenin kırmızı eşarbı, unutmuşum. Çok aptalım!

ÇOCUK: Aptal baba!

BABA: Bu şekil de çok ilginç. Bana biraz anlatsana.

ÇOCUK: O bizim kedimiz Sarman.

Eğer daha büyük çocuklarınız varsa, onlarla müzik veya dinledikleri radyo programları, giysileri, tuttukları spor takımları hakkında veya okulda, okul dışında yaptıklarıyla ilgili konuşun. Anlattığı bazı şeyleri anlamıyor veya onlara bir anlam veremiyor olsanız bile onu dinleyin.

4. Örnek: Daha büyük bir çocuk

KIZ: Baba lütfen sesini kısma! Bu Nihat, Best FM'de.

BABA: Hayır ama! Başka birini dinleyemez miyiz? Biraz daha az konuşan ve daha sakin birini?

KIZ: Lütfen! Bu çok daha eğlenceli geliyor. Şarkılar da çok iyi!

BABA: Eh, tamam o zaman. Aslında şimdi başlayacak parçayı seviyorum…

KIZ: Aman baba çok demodesin! Çok iç bayıcı bir parça o!

BABA: Olabilir. Ama internette (bilgisayar ekranını göstererek) onun stüdyosunu buldum ve çalışmalarını inceleyince kendisi ve çaldığı parçalarla ilgili oldukça ilginç şeyler öğrendim. Beğenmedin mi?

KIZ: Aaa, stüdyosu bu mu? Çok da “cool”muş.

BABA: Değil mi? Neyse, hadi bakalım dersinizin başına Küçük Hanım...

Örnekte görüldüğü gibi, bu kadar pozitif olmak pek kolay değil. Hele aile içindeki, günlük tartışmaların yarattığı doğal gerginlik ortamında bu şekilde davranmak oldukça zor olabilir. Bazı zamanlar kendinizi tutmalı, hatta pozitif olmak için zorlamalısınız. (Bazı insanlar, bu duruma yönelik olarak bir oran belirlemişler: Örneğin, 1 olumsuz davranışa 5 olumlu davranış gibi…) Anne-baba-çocuk ilişkisi, tüm diğer ilişkiler gibi değişken ve don kişotvari görünebilir. Hele kin tutan bir yapınız varsa hiçbir şekilde yardım edilemez boyutta olabilir.

Bu yüzden sürekli söyleyecek olumlu şeyler bulmaya çalışın:

* Tabağını mutfağa götürdüğün için teşekkür ederim.

* Bugün saçların ne güzel!

* Özür dilemeni takdir ediyorum.

Bazen “affedersin, hatalı davrandım” diyebilmek çok şeyi değiştirebilir. (Kabullenmesi en zor olan şeylerden birisidir bu!)