Siz her ne kadar bunun daha çok erken olduğunu düşünseniz de, çocuklar kelimelerin ne kadar güçlü olabileceğini er geç öğrenirler. 3-4 yaşlarındaki çocuklar bir yandan konuşma yeteneğini hızlı bir şekilde geliştirirken, diğer yandan bazı kelimelerin, diğerlerinin tepki vermesine neden olduğundan da haberdar olmaya başlar. Çocukların "aptal, salak" gibi kelimeleri kullanmasının nedeni de budur. Bu yaşlardaki çocuklar özellikle sosyal grupları ayırmak için alay edici kelimeler kullanabilirler. Çoğu çocuk alay etmenin her iki tarafını da yaşar; bazen alay eden, bazen alay edilen taraf olur. Okul öncesi eğitim Uzmanı Güvem Türe, her iki durumda da yapmanız gerekenleri anlattı.

Okul öncesi yaşlardaki çocuklar neden alay ederler? Tabii ki, tıpkı diğer davranışları gibi alay etmeyi de biz büyüklerden öğrendikleri için. Konuşmayı öğrendikçe kelimelerin gücünü öğrenirler. Çocuklarımızın kelime dağarcıkları bizim umduğumuzdan daha hızlı gelişir. 3-4 yaşında ise duydukları her kelimeyi daha sonra kullanmak üzere kaydederler. Öyleyse dikkat!

• Tepki vermeyin çünkü onun tek merak ettiği nasıl bir tepki vereceğinizi görmek. Ancak ona sakin bir şekilde yanıt verip, söylediği kırıcı kelimelerin insanları inciteceğini anlatın.

• Kendisini alay ettiği kişilerin yerine koymasını ve böyle bir durumda kendi duygularının ne olacağını adlandırmasını sağlayın.

• İnsanların sosyal konumlarının ve dış görünüşlerinin bir değer olmadığını ona öğretin.

• Bütün bunları ona anlatırken, kendiniz onun yanında, diğer insanların görünüşleri hakkında olumsuz eleştirilerde bulunmayın.

Kelimelerin gücü

Kelimelerin gücünü öğrenen çocuklarımız onları silah gibi kullanmaktan hiç mi hiç çekinmezler. Kullandıkları kelimelerin karşı tarafa acı verdiğini sizlerden daha çabuk fark ederler. Bazen de hiç mi hiç farkında değillerdir kullandıkları kelimelerin. Ama kullandıkları zaman eğer sert bir tavırla karşılaşmışlarsa ilk fırsatta yeniden denemeleri kaçınılmazdır. Yoksa nasıl öğrenecekler?

3-4 yaşında olan çocuklarımız, dikkat çekmek için, kelimelerin gücünü ölçmek için, kızdıkları için, başkasını üzmek için, incitmek için alay ederler. Bunu nasıl mı bilirler? Çok kolay, aynı şekilde canları yanmıştır. 

Çocuğumuz başkalarıyla alay ettiğinde

Kendimizi alay ettiğimiz kişilerin yerine koyarsak, çocuğumuz da bunu öğrenir. Ancak iyi örnek olduğumuzu ama buna rağmen çocuğumuzun başkaları ile sürekli alay ettiğini fark ettiğimiz zaman yapmamız gereken tek şey kızmamaktır. Aşırı tepki ve sertlik, aynı hareketi veya sözü bizi üzmek veya dikkat çekmek isteyeceği her aşamada kullanmasını sağlar. Hiç duymamış gibi davranarak daha sonra kelimelerinin nasıl kırıcı olduğunu hatırlatmak ve kendisini alay edilen kişinin yerine koyarak duygularını adlandırmasını istemek daha doğru bir hareket olur. Duyguların adlandırılması önemlidir, kendini ve karşı tarafı fark etmesini sağlar. Örneğin o biriyle "şişko" diye alay ediyorsa, siz de ona kendisiyle "bücür" diye alay edilse neler hissedeceğini sorun.