Bronşiyal astma, çocukluk çağında görülen kronik hastalıklar arasında ilk sırayı alır. Astma semptomları, tanı koydurucu kriterleri ve doğal gidişi bilindiği takdirde erken tanı konabilir, astma akut atakları önlenebilir ve hastalığın şiddeti azaltılabilir. Ayrıca çocukların okul, spor, oyun gibi günlük aktivitelerini düzenli sürdürebilmeleri sağlanabilir. Tüm bu hedeflere ulaşabilmek için erken tanı ve ilaç tedavisi yanında hasta ve ailesine astmanın kontrol altında tutulabilmesine yönelik eğitim verilmelidir.
Astma tedavi edilebilir bir hastalık olmasına karşın yetersiz veya uygunsuz tedavi verildiği takdirde astma semptomları şiddetlenmekte, tedavi masrafı artmakta, çocuklar basit günlük aktivitelerden dahi mahrum kalmaktadır. Artan okul devamsızlığı, gece gelen astma semptomları nedeniyle hem çocukların okul başarısızlığı, hem de ebeveynlerin işlerindeki verimi azalmaktadır. Oysa bronşiyal astmalı çocukların tedaviden beklentileri erişkinlere nazaran daha yüksek olmalıdır. Çünkü;
- semptomlar kontrol edilebilir,
- bonşiyal astma hastalığı kontrol edilebilir,
- aktivite sınırlamasına gerek yoktur.
Astmalı çocukların %50-80’inde beş yaşından önce astma semptomları ortaya çıkar. Semptomlar aşağıda sıralanmıştır:
- Öksürük
- Vizing
- Kısa ve hızlı nefes alıp-verme
- Solunum sıkıntısı
Ayrıca yorgunluk, beslenme problemleri, günlük aktivitelerden kaçınmak gibi ek semptomlar da mutlaka sorgulanmalıdır.
Erişkinlerle kıyaslandığında astmalı çocuklarda alerjiye, herhangi bir allerjene duyarlılık daha sık görülmektedir. Çocuklarda astma semptomlarının görülme sıklığını artıran faktörler şunlardır:
- Alerji
- Ailede (özellikle annede) astma ve/veya başka bir alerjik hastalık (alerjik rinokonjunktivit, atopik dermatit)
- Gebelikte sigara içimi
- Viral solunum yolu enfeksiyonları
- Doğumda ve yaşamın erken evrelerinde küçük havayolları
- Erkek cinsiyet
- Düşük doğum ağırlığı
Çocuklarda astma ataklarını tetikleyen faktörler:
-
Viral üst solunum yolu enfeksiyonları
-
Çevresel iritan ve allerjenlere maruz kalma
-
Sigara
-
Ev tozu akarları
-
Evcil hayvanlar
-
Hamamböceği
-
Ev içi mantarlar
-
Egzersiz
-
İyi tedavi edilmeyen diğer hastalıklar
-
Rinit
-
Sinüzit
-
Gastroözofageal reflü
-
Stress, gülme, ağlama gibi emosyonel değişimler
Astmalı çocukların yaklaşık %70-90’ında deri testleriyle gösterilebilen allerji vardır. Ancak allerjisi olan bazı çocuklar astma geliştirmediği gibi, astması olan her çocukta allerji saptanmayabilir.
Küçük çocuklarda vizingin en sık sebebi viral üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Ancak atopi eşliğinde vizing olduğu takdirde hasta astma yönünden daha yakından izlenmelidir.