Bir gözün görmesinin yeterince gelişmemesi olarak tanımlanan göz tembelliği her 25 çocuktan birinde ortaya çıkan önemli bir sorun. Hastalık ilerleyip körlüğe yol açmasa da her iki gözün bir arada kullanılamaması nedeniyle derinlik hissi algılanmasında güçlük yaşanmasına neden oluyor. Bu sorun da çocuğun ileride derinlik hissinin önem taşıdığı bazı meslekleri seçmesine ve sosyal hayatında tenis, bilgisayar oyunları oynamak ve 3D görüntü izlemek gibi bazı hobileri yapabilmesine engel oluşturuyor. Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şule Kadıoğlu Er, oysa erken dönemde fark edilen göz tembelliğinin hızla tedavi edilebildiğine dikkat çekerek, “Bu nedenle her bebeğin ilk muayenesinin 6. ayda yapılması şart” diyor. 

Genellikle belirti vermiyor
Göz tembelliğinde görme potansiyeli olmasına rağmen görme sistemi çeşitli nedenlerden dolayı normal gelişimini sağlayamıyor. Özellikle şaşılığın bulunmadığı durumlarda tek gözdeki göz tembelliği belirti vermediği için bu sorunun aile tarafından fark edilmesi genellikle mümkün olmuyor.

Erken fark edilirse hızla tedavi edilebiliyor

Göz tembelliğinin tedavisi iyi gören gözün bir bandajla kapatılıp tembel gözün görme seviyesinin artırılması esasına dayanıyor. Bu tedavide beyne bulanık gören gözün de gördüğü sinyali veriliyor. Ardından gözlük verilerek iki gözün sağlıklı olarak kullanılması sağlanıyor. Sorun çözüldüğünde kapatma tedavisine son veriliyor. Erken dönemde tespit edilen göz tembelliğinin tedavisinde hızlı sonuç alınabiliyor. Bunun aksine geç, yani 4-5 yaşlarında teşhis edilen göz tembelliğinde ise tedavi yıllarca sürebildiği gibi başarı şansı da oldukça düşüyor. 6-7 yaşlarında sorun daha da büyüyor ve 14 yaşından itibaren tedaviden sonuç alınamıyor. Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şule Kadıoğlu Er,3-5 yaşlarındaki bir çocuğun tek gözü kapatıldığında arkadaşlarının arasında kendini kötü hissettiği için özgüven sorunu yaşayabildiğine dikkat çekerek, “Bu yaşlarda kapatma tedavisi çocuk için adeta ızdıraba dönüşüyor. Çocuk çoğu zaman bu kapatma tedavisine direniyor ve gözünü kapatmak istemiyor. Oysa 6 aylık bir bebek henüz hiçbir şey bilmediği için bir gözü kapatıldığında sorun yaşamıyor. Ayrıca bu dönemde beyin komutları çok hızlı algılayarak kolayca yanıt verebiliyor. Bu sayede de tedaviden hızla yanıt alınabiliyor” diyor.

Göz muayenesinde neler yapılıyor?
Bebeklerde görme muayenesi özel bir düzenekle yapılıyor. Göz hareketleri inceleniyor ve gözlerde kayma olup olmadığı belirleniyor. Damlalı ve damlasız muayene ile 2 gözdeki kırma kusurları ve aralarındaki farklılık tespit ediliyor. Bu sayede gerçek gözlük muayenesi tam olarak gerçekleştirilmiş oluyor. Daha sonra göz dibi muayenesi yapılarak, bebeğin gözünde görme duyusunu etkileyecek herhangi bir patolojik durumun olup olmadığı tespit ediliyor.

Göz tembelliğinin 3 ana nedeni var.
Göz tembelliğine en sık 3 etken yol açıyor. Dr. Şule Kadıoğlu Er bu nedenleri şöyle sıralıyor:  

Şaşılık: Göz tembelliğinin en sık görülen nedenini oluşturuyor. Kas yapısındaki bozukluklarda kasları etkileyen sinirlerdeki bozukluklardan kaynaklanabiliyor.  Şaşılık aslında çocuk için bir şans oluyor, çünkü aile sorunu fark edip hemen bir doktora başvuruyor.

Kırma kusurları: İki göz arasında bir numaradan fazla fark ya da her bir gözde ayrı ayrı yüksek astigmat, miyop ve hipermetrop olmasına kırma kusurları deniyor. Yüksek kırma kusuru nedeniyle bir göz diğerinden çok bulanık görüyorsa bu göz görsel gelişimini tamamlayamıyor ve tembelleşiyor. Gözlerde görünürde bir sorun olmadığı için tespit edilmesi en zor olan çocuk görme problemlerinden biri, göz tembelliğine neden olan kırma kusurlarıdır. Gözün kırılma kusurlarının tespit edilmesi sayesinde ileride oluşabilecek göz tembelliği önlenebiliyor.

Katarakt: Bu hastalık sadece ileri yaşlarda değil, bebeklerde de ortaya çıkabiliyor. Kataraktın durumuna göre göz tembelliği haftalar, hatta saatler içinde de gelişebiliyor. Tek gözde ortaya çıkan total kataraktlarda kalıcı olarak göz tembelliği gelişiyor. Bu nedenle katarakt tanısı konar konmaz cerrahi yönteme başvurmak gerekiyor. Bebeğin göz bebeklerinin aynı renkte olmaması, göz bebeğinin beyazımsı olması en önemli belirtilerini oluşturuyor.