Bebeğin ilk günlerdeki bakımında nelere dikkat edilmelidir?

Doğumdan sonraki günlerde, normal zamanında doğmuş sağlıklı bebekler çevre ısısı değişikliklerinden çok çabuk etkilenirler. Erken doğan ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde bu etkilenme çok daha belirgindir. Bu nedenle bebeğin bulunduğu odanın sıcaklığı 22 derece civarında ve temiz havalı olmalıdır. Düşük doğum tartılı bebeklerde oda ısısı 24 dereceden düşük olmamalıdır. Prematüre bebeklerde oda ısısı 26 derece olmalıdır. Açık kapı ve pencerelerle hava akımı olmasına izin verilmemelidir. Bebek sobaya yakın yatırılmamalıdır. Çocuğun giyimi ve örtülmesi oda sıcaklığına göre düzenlenir. Bebeğin yüzü kızarmışsa, çok ısınmıştır; soluk veya morumsu olması ise üşüdüğünü gösterir. El ve ayaklarının soğukluğunun vücut sıcaklığını değerlendirmede güvenilir olmadığı unutulmamalıdır. 

Bebeklerin makat bakımı ve temizliği önemli midir?

Özellikle kız bebeklerde makat temizliğinde kakanın hazneye kaçmaması gerekir. Çünkü idrar yolu enfeksiyonuna neden olabilir. Her yenidoğanda makat bölgesi gözlenmelidir. Yenidoğanda makatın açık olup olmadığı gözle muayene ile ve rektal derece koyularak kontrol edilmelidir. Makat bölgesinin bebe yağı ve kremi ile bakımı faydalıdır.

Cilt bakımı nasıl olmalıdır?

Bebeğinizin günlük bakımının önemli bir bölümünü onun temizliği oluşturur. Cildi yumuşak ve duyarlıdır. Kendi vücudunun ürettiği ter, tükürük ve idrar bile cildini tahriş edebilir. Bu nedenle onu sık sık ve özenle temizlemek gerekir. Derinin kirli kalması sonucu pişikler ve deri enfeksiyonları kolay gelişir. Çok giydirilen ve çok sıcak ortamda kalan bebeklerde isilik olabilir. Bebeğiniz büyüdükçe yıkanma gereksinimleri de değişecektir. Yemekleri saçlarına sürecek, elleri ile dünyayı keşfedecek, altını temizlerken sizden yardım isteyecek ve üstünü başını daha sık kirletecektir. Bununla birlikte, her gün banyo yaptırmanız gerekmez; temiz bir sünger ile elini, yüzünü silip, poposunu yıkayarak da temizlik işini çözümleyebilirsiniz. Bu arada bebeğiniz kısa zamanda banyo yapmanın keyfine varacak, banyo yaşamınızın önemli bir parçası haline gelecektir. Cilt bakımında pudra kullanılmamalıdır. Banyodan sonra özellikle deri kıvrım yerlerinin iyice kurulanmasına dikkat edilmelidir. Cildi kuru, soyulan bebeklerde özel, yumuşatıcı cilt losyonları kullanılabilir. Doğal zeytinyağı bile kuru ciltlere iyi gelir.

Banyo nasıl yapılmalıdır?

Bebeğinizi hiçbir zaman banyoda yalnız bırakmayın. Bebeğiniz oturur durumda iken bile elinizle arkasından desteklemeyi unutmayın. Küvete ekleyeceğiniz su mutlaka ılık olmalıdır. Sıcak musluğu ısınıyorsa üzerine bir bez sararak bebeğin dokunup yanmasını engelleyebilirsiniz. Bebeğinizi koltuk altlarından tutarak küvetten kaldırın. Kaygan olabileceği için dikkatli olmalısınız.

Banyo küveti ve içine konulan su temiz, suyun sıcaklığı 37 derece olmalıdır. Banyo suyu çabuk soğur. İlk aylarda yıkanma süresini uzatmayın. Bebeğiniz 6 aylık olana dek gözlerini, kulaklarını, ağzını ve yüzünü temizlemek için kaynatılıp, ılıtılmış su kullanın. Kaynatma sudaki bakterileri öldürür.

Yalnızca görebildiğiniz yerleri temizleyin. Bebeğinizin burnunun ya da kulağının içini temizlemek için temizleme çubuklarını çok derinlere sokmayın. Temiz bir pamuk ile sadece kulak ve burun dışındaki pislikleri alın. Kız bebeklerde vajina ağzındaki dudakları ayırarak içlerini temizlemeye çalışmayın. Buradaki bakterileri yok edici, yani koruyucu doğal sistemi bozarsınız. Erkek bebeklerde temizleme amacı ile sünnet derisini geri itmeyin, canı yanabilir ya da sünnet derisi tahriş olabilir. En sağlıklı temizleme, kaynatılıp ılıtılmış suyla yapılır. Kız bebeklerin altını temizlerken daima önden arkaya doğru silin. Böylece, anüsten vajinaya mikrop bulaşması önlenir. İç çamaşırlarını her gün değiştirin. Yumuşak, pamuklu, vücudu sıkmayan giysiler giydirin.

Ağız bakımı nasıl yapılmalıdır?

Dil ve ağız mukozası normal görünümde olan bebekte ağız bakımına gerek yoktur. Yalnızca annenin meme ucunu emzirmeden önce kaynamış ılık su ile temizlemesi yeterlidir. Bebek pamukçuk açısından gözlenmelidir. Pamukçuk bebeğin dilinde ve yanak içlerinde beyaz bir tabakaya neden olur. Çok fazla ve geniş değilse emme güçlüğüne yol açmaz. Pamukçuk varsa karbonatlı suyla ağız temizliği yapılmalı, doktor öneriyorsa özel damlalar tedaviye eklenmelidir.

Göz, burun ve kulak bakımında nelere dikkat edilmelidir?

Çapaklanma yoksa gözlere özel bir bakım gerekmez. Çapaklanma durumunda göz kaynatılmış ılık suda ıslatılmış steril tampon ile çok bastırılmadan dıştan içe doğru silinir. Her göz için ayrı tampon kullanılır. Yenidoğan bebeklerin bir kısmının gözlerinde sulanma ve çapaklanma sık olur. Bunun nedeni gözyaşı kanalının darlığıdır. 6 ay içinde hemen hepsi düzelir. Özel bir masajla kanal açılır. Burun ve kulak, pamuklu fitil ile dıştan olacak şekilde uç kısımları temizlenir. İçten temizlemeye uğraşmak tehlikeli olabilir. Buruna süt veya yağlı damlalar damlatılmaz, bunların solunum sistemine aspire edilmesi tehlikelidir.

Göbek bakımı nasıl yapılır?

Göbek 5-10 günde kuruyarak düşer. Göbek yarasından birkaç gün kanlı veya kansız sızıntı olabilir. Gerek göbek düşmesinden önce, gerek düştükten sonra 1-2 gün, kurumayı hızlandırmak, aynı zamanda enfeksiyonu önlemek için göbek çukuruna ve göbek yarasına her gün bir kez antiseptik (%70’lik alkol ya da antiseptik solüsyonlar) uygulanır. Bebeğinizin göbeği şiş ya da kırmızı ise ya da akıntı veya kan geliyorsa zaman geçirmeden doktora danışmalısınız.

Bebek jimnastiği yapılmalı mıdır?

Her sağlıklı bebek serbestçe hareket etme arzusu duyar. Kollarını rahatça oynatması onun kaslarını güçlendirir. Bu tür hareketler kan dolaşımını ve metabolizmayı da olumlu yönde etkiler. Kollarını ve bacaklarını kolayca hareket ettirebilmesi için bebeğinizi hafif giydirmeye ve üzerini ağır örtülerle örtmemeye özen gösterin. Yatağının da rahatça hareket edebilmesini sağlayacak genişlikte olmasına dikkat edin. Süt çocuğu jimnastiğine 3. ayın sonundan itibaren başlamalısınız. Bu sürenin öncesinde bebekte birçok ilkel refleks mevcuttur ki, bunlar ancak bu yaşta ortadan kalkarlar. Jimnastik egzersizleri tek tek vücut bölümlerinin neşeli bir ortak oyunudur. Böylelikle çocuğunuz vücudunu daha iyi anlar ve kavramayı öğrenir. Süt çocuğu için kendi vücudu doğal oyuncağıdır. Çocuğunuz önce elleri ile, daha sonra ayakları ile oynar ve her şeyi ağzına sokar. Tüm jimnastik egzersizleri normal motor gelişimine uydurulmuştur. Bunlar çocuğunuza zevk verecektir. Bebeğinize masaj yaparken kol ve bacaklarını hareket ettirin. Vücudunu sırtüstü ve karın üstü yatarken yuvarlak ve içten dışa olacak şekilde yumuşak şekilde ovun. Ayrıca başına, alnına, kol ve bacaklarına, el ve ayaklarına, parmaklarına masaj yapın.

Bebeği açık havada gezdirmenin faydası var mı?

İyi havalarda zaman buldukça bebeğinizi dışarı çıkarın. Temiz hava bebeğinizin iştahını açacak ve vücudunun ısı değişikliklerine alışmasını sağlayacaktır. Çocuğunuzu güneşe çıkarmayı ihmal etmeyin ama güneşte kaldığı süreye de çok dikkat edin. Yeterli süre güneşte kalması onun güneş ışınlarından yararlanarak D vitamini sentezlemesini sağlayacak, fazla kalması ise ona acı verecek ve yanıklara yol açabilecektir. Güneşe çıkarken yanınıza bebeğiniz için bir şapka ve yedek kıyafet almayı unutmayın.

Vitamin D kaynağı, derinin güneş ışınına maruz kalmasıyla sağlanır. Günde 17 dakika, sadece yüzü ve elleri güneş gören minik bir bebek yeterli D vitamini sentezler.

Bebeği kucakta dolaştırmak zararlı mıdır?

Bebeğiniz beslenmeye, uykuya ve güneşe olduğu kadar yakınlığa ve sevgiye de daha ilk günden başlayarak gereksinim duyar. Başlangıçta onu kucağınıza almak size zor gelebilir, onu düşürmek ya da incitmekten korkabilirsiniz. Bebeğin eklemleri iğreti, başı ve boynu kırılgan görülebilir. Oysa onu dikkatlice kucağınıza aldığınızda hiçbir zarar gelmez. Başındaki yumuşak bıngıldak bir doku ile korunur.