İçinde yaşadığımız sistemde, hepimiz dönem dönem sınavlardan geçiyoruz. Hayır, metafor kullanmıyoruz, büyük-küçük herkesin gerçeği bu. 

İşte Beslenme ve Diyet Uzmanı Nil Şahin GÜRHAN sınav stresi yaşayanlara, sınav döneminden geçenlere kapsamlı bir beslenme programı öneriyor.

Bu hafta sonu sınav dönemi

"Geleceğimiz çocuklarımızın, en iyi şekilde eğitim görmesi olabilecek en iyi okullarda okuması biz anne babaların ortak arzusu. Ben de bir anne olarak çocuklarımın, sevdiği, mutlu olabilecekleri bir mesleği olsun isterim. Çalışırken zamanın nasıl geçtiğini anlamamak, üzerinize düşen görevi huzur içinde tamamlamak ve mutlu yaşamak ancak sevdiğiniz işi yaparsanız mümkün olabiliyor. Hepimiz en çok işimizde zaman geçiriyoruz, mesleğimizle anılıyoruz. Sevdiğiniz ve kendinize uygun işi yapıyor olmanız başarı oranızı arttırır. Çocuklarımız da sevdiği, istediği mutlu olacağı mesleği yapsın geleceğimizin temelleri sağlam atılabilsin.

Ülkemizde bu düzeyde bir eğitimi hak edebilmek, istediğiniz okulda okuyabilmek ve arzu ettiğiniz mesleği seçebilmek için, birçok sınavdan geçmeniz gerekiyor. Bu sınavların altında da emek var, çalışma var; adım adım, aşama aşama gelişme var. Ve bu hafta sonu sınav dönemi başlıyor. Her yaşın her dönemin önemli sınavları var. SBS, YGS,… artık ben takip edemiyorum."

Zehir zemberek olmak için...

"Çok önemli sınavlar çok hassas dönemler çocuklarımızın geleceğini ciddi bir şekilde etkilemekte. Sınav döneminde beslenmeden istenen, sağlıklı olmalı, yeterli olmalı, keyifli olmalı, tatmin etmeli, stres yaratmamalı, mutluluk vermeli, zihin açmalı, cin gibi yapmalı, zehir zemberek olmalı, gözlerini fal taşı gibi açmalı, dayanıklılığı arttırmalı, şap diye öğrendirebilmeli, stresten uzak tutmalı, rahat ettirmeli, kilo aldırmamalı,… ve neler neler. Ancak o zaman biz ebeveynler rahat nefes alabilecek.

Bu kadar çok beklenti, bu kadar çok takıntı sadece bizlerde değil sınav stresi yaşayan geçlerde de ebeveynleri aratmayacak düzeyde bulunmakta. Çözüm; sağlıklı, yeterli, dengeli, düzenli beslenmek, düzenli ve yeterli uyumak, düzenli çalışmak. Tek bir besin, tek bir davranış, tek bir etken mucize yaratmaz. Sınavda başarı sağlamak için, yeterli, sürekli, düzenli, sağlıklı, çalışmalı, ve bunlara paralel olarak aynı özellikte beslenmelisiniz. Beslenmeniz, sağlıklı, yeterli, dengeli, düzenli olursa başarılı olmak kolaylaşır."

SINAVA BİR HAFTA KALA

Hijyenik şartlarda hazırlanmamış birçok besin, besin zehirlenmelerine neden olabilir. Bazı besin zehirlenmeleri daha kısa sürede iyileşirken, bazılarının iyileşmesi daha uzun sürebilmektedir. Aman öğrenciler dikkat! Son zamanları riske atmak anlamsız. Dışarıda satılan, markasız, ne olduğunu bilmediğiniz besinlerden uzak durun. Dışarıda ve toplu yemek servisi yapan yerlerde yemek yemek zorunda kalan gençler ise, yemek yedikleri restoranın güvenilir ve kaliteli bir restoran olmasına dikkat etmelidirler. Sokakta açıkta satılan yiyecekler mümkün olduğunca yenmemelidir. Yerine, kapalı kutuda satılan markası belli, güvenilir süt, yoğurt, ayran gibi içeceklerin veya paketli ürünlerin satın alınması daha uygundur. Satın alınacak bütün besinlerin son kullanma tarihlerine dikkat edilmelidir.

Son bir hafta hayatımızı kolaylaştıran beslenme tüyoları:

Her öğünde 1 adet orta boy havuç sınav sabahı da dahil yemelisiniz.

• Her sabah öğlen akşam yemeklerde bol çiğ sebze yeyin. Özellikle çiğ havuç yoğun oksidasyon özelliğinin yanında bol A vitamini içermesi ile de hafızayı güçlendirmek için en iyi yardımcınız olacaktır.
• "Haftada 2-3 kez balık tüketin" önerisi öğrenciler için de geçerlidir. Balık, içerdiği omega-3 yağ asitleri sayesinde hafıza işlevlerini güçlendirir.
• Her gün 1 avuç ceviz, fındık, badem karışımı yağlı kuruyemiş yemek de bilişsel performansınızın gelişmesinde ve korunmasında etkili olacaktır.

SINAV SABAHI

Sınav sabahı stres ve heyecanla ne kadar iştahsız olursanız olun sizi rahatsız etmeyecek düzeyde mutlaka kahvaltı yapın. Sabah yapılan kahvaltı, dikkat süresini uzatır. Kahvaltıda, tam tahıl ekmeği, haşlanmış yumurta, peynir çeşitleri, havuç, domates, salatalık, maydanoz gibi besinler bulunmalıdır. Süt, yumurta, peynir gibi protein kaynakları tokluk süresini uzatırlar, bu nedenle sınavda açlık hissinin azalmasını sağlayabilirler. Reçel, bal, pekmez gibi besinler tek başına tüketildiklerinde kan şekerini hızlı yükseltip hızlı düşürdüklerinden dolayı, sınavda öğrencinin daha çabuk acıkmasına neden olabilirler. Bunun için tatlı ihtiyacını karşılamak için kahvaltının üzerine taze meyve yemek de sağlıklı bir alternatif olur. Zeytin, yüksek miktarda tuz içerdiği için sınavda susuzluk hissini arttırabilir, sınav öncesi aşırı tüketilmemelidir. Böyle bir kahvaltı ile glisemiks indeks dediğimiz karbonhidratların emilim hızını düşürmüş oluruz. Yapılan araştırmalarda düşük glisemik indekse sahip kahvaltının mental performansı arttırdığı ve dikkat süresini 210 dakikaya kadar uzattığı belirlenmiştir.

Sınav sabahı, daha önceden hiç tüketmediğiniz bir besinin tüketilmesi ile sınav bir kâbusa dönüşebilir. Öğrencinin daha önceden hiç tüketmediği bir besini tüketmesinin, sınav anında şişlik, gaz, karın ağrısı ve ishal gibi sorunlara neden olabileceği unutulmamalıdır.

Sınav sabahı, içerdikleri kafein nedeniyle idrar miktarını ve sıklığını arttıran çay ve kahve gibi içecekler fazla tüketilmelidir.

SINAV ANINDA

Ülkemizde yaygın görüş, sınavda şeker, bonibon, şekerleme gibi yüksek şeker içeren besinlerin tüketilmesi gerektiğidir. Fakat bu bilgi doğru değildir. Çünkü bu tür besinlerin tek başına basit karbonhidrat içermesi, kan şekerini hızlı yükseltir ve hızlı düşürür. Kan şekerinin hızla düşmesi de, performans ve dikkat yoğunluğunda kayıplara neden olabilir. Şeker ve şekerlemeler yerine, kan şekerini yükselttikten sonra çabuk düşmesini önleyen yağ ve protein içeren çikolata yemek yerinde bir davranış olur. Çikolata kafein içerdiği için abartılı miktarlarda tüketilmediği sürece uyarıcı etkisi açısından çok az faydalı olur. Peynir ekmek gibi protein içeren küçük sandviçler tüketmek hipoglisemi ve insülin direnci olan öğrenciler için tercih edilmelidir. Öğrenciler sınavda acıkacaklarından şüphe duyuyorlarsa, en rahatsızlık oluşturmayacak besinler, kutu süt, ayran, fındık, fıstık ve ceviz gibi yağlı tohumlar ve kolay tüketilebilecek ve çevreyi de rahatsız etmeyecek muz ve kuru kayısı gibi meyveler de sağlıklı alternatiflerdir

Sınavın başında susuzluk hisseden ve su içmek isteyen öğrenciler, genelde oluşabilecek tuvalet ihtiyacını düşünerek tereddüt ederler. Böyle bir sorunu yaşamamak için öğrencilerin yanlarında su bulundurarak yudum yudum problem yaratmayacak öççüde su içmeleri daha akıllıca olur.

Sınava girecek bütün öğrencilere başarılar diliyorum…