Tip 1, diğer diyabet türlerine göre tedavisi daha zor olan bir hastalıktır. Vücut hiç insülin üretmez. Diyabetin bu türü çoğunlukla gençlerde ve çocuklarda görülür.

Araştırmalara göre Tip 1 diyabet, erişkinlere oranla çocuklarda daha sık görülüyor. Hastalığa her bin çocuktan birinde rastlanıyor. Genellikle kızlarda 10-12, erkeklerde 12-14 yaşları arasında ortaya çıkıyor. Tip 1 diyabetli çocukların mutlaka insülin alması gerekiyor. Diyabetik çocuklarda insülin çoğunlukla günde 4 kez deri altına özel insülin kalemi veya insülin enjektörü ile yapılıyor.

Tip 1 diyabet, hem insülin eksikliği daha ağır, hem de tedavisi daha zor bir olan hastalıktır. Eğer diyabetli çocuklar iyi kontrol edilmemiş iseler kilo alamıyorlar, boyları uzamıyor ve ergenlik dönemleri gecikiyor.

Bebeklerde inek sütü alınmasının diyabet riskini artırdığını gösteren çalışmalar olduğu için, bebeklerimizi mümkün olduğunca anne sütüyle beslemeli, inek sütü içeren mamalara altı aydan önce başlamamalıyız. Belirtiler ise şöyle sıralanabilir:

• Çok su içme ve idrara çıkma
• Tuvalet eğitimi almış olmasına rağmen geceleri idrar kaçırma
• Nedeni açıklanamayan halsizlikler ve kilo kaybı
• Çok yemesine rağmen kilo alamama.

Unutmayalım...

• Çocuk diyabetleri fazla şeker yemekten oluşmaz. Bünyesel bir hastalıktır.
• Bulaşıcı değildir.
• Çocukluk diyabetinde insülin tedavisi temel araçtır.
• Tedavide sağlıklı ve zamanında yemek, kan şekeri düzeyini sürekli ölçmek ve düzenli spor yapmak önemlidir.

ANNE-BABALARA ÖNERİLER

Durumunu onunla birlikte gözden geçirin

Yeni yıla başlarken yaşadıklarınızı ve öğrendiklerinizi çocuğunuzla birlikte değerlendirin. Geçen yıl kaç kez kontrole gittiğinizi, son bir yıldaki kan şekeri kontrol durumunu, kaç kez ve hangi derecede kan şekeri düşüklüğü yaşadığınızı ve bunların nedenlerini, göz ve böbrek kontrollerinin sonuçlarını, günlük yaşamdaki zorlukları, bu yıla ait beklentileri çocuğunuzla birlikte gözden geçirin. Yeni karşılaştığınız sorunları, vardığınız sonuçları ve aldığınız kararları diyabet takip defterinin arkasına yazıp, ilk fırsatta doktorunuzla tartışın.

Kan şekerini dikkatle takip edin

Bugüne kadar yapılan çalışmalar diyabetlilerin uzun dönemdeki sağlığını etkileyen en önemli faktörün kan şekeri yüksekliğinin derecesi ve süresi olduğunu göstermiştir. Çocuğunuzun üç aylık kan şekeri ortalamasını gösteren HbA1C düzeyi % 7 veya üzerinde ise, bunu önemli bir sorun olarak kabul edin ve en kısa zamanda hekiminizle bir plan yapın.

Gelişmesine dikkat gösterin

Çocukların sürekli değişen bir bedenleri ve ruhsal dünyaları vardır. Ergenlik, çocuktaki gelişmenin en hızlı olduğu dönemdir. Ergenlik yıllarının yaşamın en çalkantılı yılları olduğunu unutmayın. Birçok araştırma, ergenlik döneminde diyabet bakımının aksadığını ve kan şekeri kontrolünün kötüleştiğini göstermektedir. Ergenlik dönemine giren çocuklarda tedavinin gözden geçirilmesi gereklidir. Ergenlik belirtileri başlayan çocuğunuza daha hoşgörülü davranın ve en kısa zamanda tedavi planında değişiklik ihtiyacı olup olmadığını hekiminizle tartışın.

Egzersizi günlük yaşamının bir parçası haline getirin

Egzersiz herkes için gereklidir, fakat diyabetliler için daha çok gereklidir. Çünkü egzersiz, şekerin daha çok kullanılmasını sağlayarak kan şekerini düşürür, insülin reseptörlerinin (insulinin özel yapışma uçları) sayısını artırarak insülinin etkisini kolaylaştırır, kötü kolesterolü düşürüp, iyi kolesterolü artırarak kalp hastalığı riskini azaltır. Düzenli egzersiz ile kan şekeri dengesini korumak kolaylaşır. Bu nedenle yeni yılda çocuğunuzun seveceği bir spor aktivitesini düzenli olarak yapmasını sağlayın.

Kan şekeri düşüklüğüne daha çok önem verin

Diyabet tedavisi sırasında kan şekeri düşüklüğü kaçınılmazdır. Hiç kan şekeri düşüklüğü yaşamayan diyabetliler, genellikle kan şekerleri yüksek seyreden diyabetlilerdir. Bununla birlikte son yıllarda sık geçirilen hafif ve orta dereceli kan şekeri düşüklüklerinin ileride kan şekeri düşüklüğünü hissetmemeye neden olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle çocuğunuzu gece güvenli bir kan şekeri değeri (> 120 mg/dl) ile yatırın ve kan şekeri düşüklüklerini önlemek için yapılması gerekenleri tekrar gözden geçirin. Evinizde glukagon bulunup bulunmadığını sürekli kontrol edin.

Kan şekerini yavaş yükselten besinler seçin

“Glisemik indeks”, besinlerin şekerle kıyaslandığında kan şekerini yükseltme derecesini ifade eder. Şekerin glisemik indeksi 100 olarak kabul edilir ve besinlere buna göre puan verilir. Düşük puanlı yiyecekler kan şekerini daha yavaş yükseltirler. Diyabetli çocukların düşük glisemik indeksli beslenmesinin kan şekeri dengesini kolaylaştırdığını gösteren çalışmalar vardır. Besinlerin glisemik indekslerini öğrenmek için beslenme uzmanınızla görüşün.