Günümüzde kadınların yaşam süresi uzadıkça ve yaş ilerledikçe bu hastalıkların görülme oranları da artmaktadır. Yine geçmişte insanlar bu şikayetlerini daha zor dile getirmekte iken günümüz koşullarında daha kolay dile getirebilir hale gelmişlerdir. Yine obezite arttıkça bu da POS’u tetikleyen faktörlerden birisidir.
Milyonlarca kadın POS’tan etkilenmekte ve bu sebeple her yıl 200 bin ameliyat yapılmaktadır. Bir kadının yaşamı süresinde POS veya idrar tutamama sebebiyle ameliyat olma riski %11’dir ve bunun üçte birisi hastalığın tekrarı sebebiyle yapılan ameliyatlardır. Gelecekte hastalığın artması nedeniyle taraması, tanı konulması ve tedavisi daha da önem kazanacaktır.
Pelvis bölgesinde ortaya çıkan defektler (sarkmalar) çok farklı klinik belirtilerle karşımıza çıkabilir. Bu sarkıklıklar bulundukları anatomik bölgelere göre adlandırılırlar, vagina ön taraf, arka taraf ve tepeden olan sarkmalar (anterior, posterior ve apikal prolapsuslar).
Hangi durumlar POS’a yol açar?
Yaşın ilerlemesi
Doğurganlık sayısının artması
Obezite
Daha önce ameliyat geçirmiş olmak, özellikle histerektomi (rahimin ameliyatla alınması) yapılmış olması
Kişinin yaşam şekli ve bazı yandaş hastalıklar da POS yapabilir, örneğin akciğer hastalığına bağlı müzmin öksürük ile müzminleşmiş kabızlık pelvik tabana oluşturduğu bası sonucu sarkmaya yol açabilir.
Ağır kaldırmak gerektiren bazı meslekler, yaşlı bakan yardımcılar gibi
Menopoz durumu,
Aşırı derecede zayıflama
Risk faktörleri mevcudiyetine rağmen POS kadınların hepsinde ortaya çıkmaz. Hiçbir risk faktörü olmayan kişilerdeki POS sebebi, genetik olarak dokularda zayıflık olmasıdır.
Hangi durumlarda POS’tan şüphelenilmelidir?
Karın alt bölgesinde (pelviste) dolgunluk, baskı hissi
Ikınma veya öksürmekle veya diğer zamanlarda da saptanan, vaginal bölgede ele gelen yumuşak bir yapının varlığı
Bel ve sırt bölgesinde genel bir ağrı hali
İdrarla ilgili şikayetlerin varlığı;
• İdrarın tam boşalmaması hissi
• Ikınma veya öksürme sırasında idrar kaçması
• Sık aralıklarla idrara gitme
• İdrar yapmak için elle bastırma gereği duyma
• Dışkı yapmada sıkıntı olması
• Cinsel yaşamda ortaya çıkan bozukluklar (artmış gevşeklik hissi veya his kaybı gibi)
Bu şikayetler varsa veya ortaya çıkmışsa doktora gitmek uygundur. Hastalık muayene ile saptanabilir veya gerekirse bilgisayarlı tomografi (BT, CT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG), özel aletlerle yapılan ölçümler (sistouretrografi) de hastalığın varlığını ve derecesini saptamak amacıyla kullanılabilir.
POS nasıl önlenebilir?
Egzersizin her zaman çok büyük faydası vardır, gebelik öncesi, gebelikte ve doğum sonrası dönemde. Özellikle levator ve perine kaslarını çalıştıran Kegel egzersizleri, obezite, müzminleşmiş öksürüklerin önlenmesi ve tedavisi, ıkınmak gerektiren ağır bedensel aktiviteler ve menopoz döneminde kullanıma engel durum yoksa östrojen kullanımı son derece faydalı yöntemlerdir.
POS tedavisi nasıl yapılır?
Öncelikle korunma önlemlerine özen gösterilmelidir. Sonrasında belirtiler ortaya çıktığında gecikmeden doktora başvurulmalıdır.
Peser kullanımı; genital organları yerinde tutmaya yarayan plastik veya silikondan yapılan destekleyici apareylerdir, bir çok çeşit ve tipi vardır. Doktor veya hasta tarafından uygulanır, ameliyatın uygun olmadığı kişilerde iyi bir çözümdür.
Egzersiz yapılması gevşemiş olan kasların güçlenmesine yardımcı olarak şikayetlerin hafiflemesi veya ortadan kalkmasına yardımcı olur.
İhtiyacı olan kişilerde östrojen kullanımı dokulara destek oluşturma açısından faydalıdır, elbette ki ilaç kullanmaya engel durumu olmayan kişiler için.
Ameliyat yöntemi; diğer yöntemlerle tedavi imkanı olmayan kişilerde seçilir. Ancak unutulmamalıdır ki ameliyatla çok başarılı sonuçlar elde edilse bile, bu duruma yol açan nedenler ve risk faktörleri düzeltilmez ise hastalığın tekrarlama ihtimali her zaman için mevcuttur.
Sağlıkla kalınız.
Prof.Dr.Aktuğ ERTEKİN